De vakantie is geboekt, de koffers staan bijna klaar, maar dan die plotselinge, knagende vraag: is mijn paspoort nog wel geldig? Of misschien heeft u voor het eerst een paspoort nodig voor een zakenreis of een familiebezoek over de grens. Wat de reden ook is, de vraag “Hoe lang duurt een paspoort aanvragen?” is cruciaal voor uw planning. In deze uitgebreide gids voor 2025 nemen we u stap voor stap mee door het hele proces. We bespreken niet alleen de standaard doorlooptijden, maar ook de spoedprocedures, de kosten, de benodigde documenten en speciale situaties. Zo komt u goed voorbereid en zonder stress aan de balie van uw gemeentehuis.
De Standaardprocedure: Geduld is een Schone Zaak
Laten we beginnen met de meest voorkomende manier om een paspoort aan te vragen: de standaardprocedure. Als u geen haast heeft, is dit de voordeligste en meest gebruikelijke route.
De officiële termijn: 5 werkdagen
De landelijke afspraak is dat een nieuw paspoort of een nieuwe identiteitskaart na de aanvraag binnen vijf werkdagen voor u klaarligt. Dit is de termijn die de meeste gemeenten hanteren. Werkdagen zijn van maandag tot en met vrijdag, met uitzondering van officiële feestdagen. Als u uw paspoort dus op een maandagochtend aanvraagt, kunt u het in de meeste gevallen de week daarop op maandag ophalen.
Het is echter belangrijk om te weten dat dit een richttijd is. In de praktijk kan het soms een dag sneller zijn, maar het is verstandig om hier niet op te rekenen. Vooral in de aanloop naar de schoolvakanties (de periode van april tot en met juli) kan de drukte bij gemeenteloketten enorm toenemen. Dit kan leiden tot langere wachttijden voor het maken van een afspraak en soms, in uitzonderlijke gevallen, tot een iets langere productietijd. Plan uw aanvraag dus ruim van tevoren, idealiter enkele weken voordat u het document daadwerkelijk nodig heeft.
Het Aanvraagproces Stap voor Stap
Het proces zelf is vrij rechttoe rechtaan, maar vereist een goede voorbereiding.
- Afspraak maken: U kunt niet zomaar binnenlopen bij het gemeentehuis. Voor het aanvragen van een paspoort moet u altijd een afspraak maken. Dit kan meestal online via de website van uw gemeente of telefonisch. Wacht hier niet te lang mee, want in drukke periodes kan de eerstvolgende beschikbare plek pas over een week of zelfs langer zijn.
- Benodigde documenten verzamelen: Dit is de belangrijkste stap. Zonder de juiste documenten wordt uw aanvraag niet in behandeling genomen. Zorg ervoor dat u meeneemt:
- Alle reisdocumenten die u bezit: Neem al uw paspoorten en identiteitskaarten mee, ook als ze verlopen zijn. Deze worden ingenomen of ongeldig gemaakt.
- Een recente pasfoto: De pasfoto moet aan zeer strenge eisen voldoen. Laat deze maken bij een professionele fotograaf die op de hoogte is van de laatste eisen voor paspoorten. Een vakfotograaf weet precies waar hij op moet letten: van de afmetingen en de achtergrondkleur tot uw gezichtsuitdrukking en brildracht. Een afgekeurde foto betekent vertraging.
- Betaalmiddel: U moet de kosten voor het paspoort direct bij de aanvraag betalen. Dit kan meestal met pin en soms contant.
- De afspraak zelf: Bij de afspraak controleert een medewerker van de gemeente uw identiteit en uw documenten. Uw vingerafdrukken worden afgenomen (meestal van twee vingers) en u zet uw handtekening. Dit alles wordt digitaal opgeslagen en later in de chip van uw paspoort verwerkt. De afspraak duurt meestal niet langer dan 10 tot 15 minuten.
- Afhaalbericht: Zodra uw paspoort klaar is, ontvangt u een bericht van de gemeente. Dit is vaak een e-mail of een brief. Vanaf dat moment kunt u uw nieuwe reisdocument ophalen.
- Ophalen: Ook voor het ophalen moet u bij veel gemeenten een afspraak maken. Dit gaat vaak sneller dan de aanvraagafspraak. Vergeet niet uw afhaalbewijs mee te nemen. U moet uw paspoort persoonlijk ophalen; iemand anders mag dit niet voor u doen.
De Spoedprocedure: Als Tijd Geld Kost
Soms kunt u niet vijf werkdagen wachten. U moet onverwacht op reis voor werk, een familie-noodgeval of u bent er simpelweg te laat achter gekomen dat uw paspoort is verlopen. Voor deze situaties is er de spoedprocedure.
De officiële termijn: 1 tot 2 werkdagen
Als u voor een bepaalde tijd een spoedaanvraag doet, ligt uw paspoort meestal de volgende werkdag al klaar. De exacte deadline voor de aanvraag verschilt per gemeente. Vaak is dit rond 14:00 uur. Vraagt u het paspoort na deze tijd aan, dan duurt het twee werkdagen. Controleer dit altijd op de website van uw eigen gemeente!
Aan deze snelheid hangt uiteraard een prijskaartje. Voor een spoedprocedure betaalt u een extra toeslag bovenop de normale kosten van het paspoort. In 2025 bedraagt deze toeslag €57,09. Dit bedrag komt bovenop de basisprijs van het paspoort zelf.
De procedure voor een spoedaanvraag is verder identiek aan de standaardprocedure: u maakt een afspraak, neemt dezelfde documenten mee en betaalt bij de aanvraag. Geef duidelijk aan dat u een spoedprocedure wenst.
Super-Spoedprocedure op Schiphol: De Ultieme Reddingsboei
Staat u op het punt te vliegen en ontdekt u op het vliegveld dat uw paspoort is verlopen, gestolen of kwijt is? Dan is er nog een laatste redmiddel: het noodpaspoort. Dit is een speciale procedure die wordt uitgevoerd door de Koninklijke Marechaussee, onder andere op de nooddocumentenbalie op Schiphol Airport.
Een noodpaspoort is echter geen vanzelfsprekendheid. U moet aan strikte voorwaarden voldoen:
- U moet kunnen aantonen dat u uw reis niet kunt uitstellen.
- U moet bewijzen dat u via de reguliere (spoed)procedure bij uw gemeente niet op tijd een paspoort kon krijgen.
- Uw identiteit en nationaliteit moeten zonder twijfel kunnen worden vastgesteld.
Een noodpaspoort is bovendien niet voor alle landen geldig en vaak maar voor de duur van één specifieke reis. De kosten zijn ook aanzienlijk. Dit is echt een noodoplossing en geen standaard alternatief. Probeer dit te allen tijde te voorkomen door uw documenten ruim op tijd te controleren.
Kosten van een Paspoort in 2025
De kosten voor een paspoort worden jaarlijks vastgesteld en kunnen per gemeente licht verschillen, omdat gemeenten een klein bedrag aan eigen leges mogen toevoegen. De Rijksoverheid stelt echter maximumtarieven vast.
- Paspoort voor volwassenen (18 jaar en ouder): Maximaal €83,87
- Paspoort voor minderjarigen (tot 18 jaar): Maximaal €63,42
- Spoedtoeslag (bovenop de basisprijs): €57,09
Een paspoort voor volwassenen is 10 jaar geldig. Voor personen onder de 18 jaar is dit 5 jaar. De kortere geldigheidsduur voor kinderen heeft te maken met het feit dat hun uiterlijk snel verandert.
Speciale Situaties: Kinderen, een Tweede Paspoort en Vermissing
Paspoort aanvragen voor een kind
Het aanvragen van een paspoort voor een minderjarige vereist extra stappen. Het kind moet zelf aanwezig zijn bij zowel de aanvraag als het ophalen van het paspoort, ongeacht de leeftijd. Daarnaast is er toestemming nodig van beide ouders of de persoon/personen die het gezag hebben.
Wat heeft u nodig?
- Het kind zelf (bij aanvraag en afhalen).
- Alle reisdocumenten van het kind.
- Een recente, goedgekeurde pasfoto van het kind.
- Schriftelijke toestemming van beide ouders/gezaghebbers. Hiervoor kunt u een standaardformulier downloaden van de website van uw gemeente.
- Een geldig identiteitsbewijs van beide ouders/gezaghebbers (of een kopie daarvan).
Als een van de ouders weigert toestemming te geven, kunt u vervangende toestemming aanvragen bij de rechter. Dit is een ingrijpende procedure die veel tijd kost.
Een tweede paspoort aanvragen
In sommige situaties is het mogelijk om een tweede Nederlands paspoort aan te vragen. Dit kan handig zijn als u vaak reist naar landen die met elkaar in conflict zijn. Een stempel van het ene land kan dan problemen opleveren bij de toegang tot het andere land. Een andere reden is als uw paspoort bij een ambassade ligt voor een visumaanvraag, terwijl u voor een andere reis een paspoort nodig heeft.
U moet wel aan strikte voorwaarden voldoen om voor een tweede paspoort in aanmerking te komen. U moet bijvoorbeeld met boekingsbewijzen of een brief van uw werkgever aantonen dat u het tweede paspoort echt nodig heeft. Een tweede paspoort is 2 jaar geldig en de aanvraagprocedure en kosten zijn vergelijkbaar met een normaal paspoort.
Paspoort kwijt of gestolen? Wat nu?
Het verlies of de diefstal van uw paspoort is erg vervelend en kan voor veel stress zorgen. De procedure is tegenwoordig gelukkig een stuk eenvoudiger dan vroeger.
In Nederland: U hoeft niet meer eerst naar de politie om aangifte te doen. U kunt de vermissing direct bij uw eigen gemeente melden. Dit doet u bij de aanvraag van uw nieuwe paspoort. De gemeente neemt de vermissing op in het landelijke register, waardoor het document direct ongeldig wordt en niet meer gebruikt kan worden. Dit is een belangrijke stap om identiteitsfraude te voorkomen. Vindt u uw oude paspoort later terug? Dan kunt u het niet meer gebruiken en moet u het inleveren bij de gemeente.
In het buitenland: Als u uw paspoort in het buitenland verliest, is de situatie urgenter.
- Doe direct aangifte bij de lokale politie. Vraag om een schriftelijk bewijs van de aangifte. Dit heeft u vaak nodig voor uw verzekering en voor de aanvraag van een nieuw document.
- Neem contact op met de Nederlandse ambassade of het consulaat in het land waar u bent. Zij kunnen u helpen met het aanvragen van een noodpaspoort of een laissez-passer, zodat u terug naar Nederland kunt reizen.
De doorlooptijd voor een nooddocument in het buitenland varieert sterk, afhankelijk van het land en de situatie. Het kan enkele dagen duren, dus houd hier rekening mee in uw reisplanning.
Conclusie: Een Goede Planning is het Halve Werk
De vraag “hoe lang duurt een paspoort aanvragen?” heeft een duidelijk antwoord: standaard duurt het vijf werkdagen en met een spoedprocedure ligt het document er vaak al de volgende werkdag. De sleutel tot een zorgeloos proces ligt echter niet alleen in de kennis van deze termijnen, maar vooral in een tijdige en goede voorbereiding.
Controleer de geldigheid van uw paspoort en die van uw gezinsleden ruim voordat u een reis boekt. Plan de afspraak bij uw gemeente op tijd, vooral in de drukke maanden voor de zomervakantie. Zorg ervoor dat u een perfecte pasfoto laat maken en alle benodigde documenten verzamelt. Door deze stappen te volgen, voorkomt u onnodige stress, extra kosten voor een spoedprocedure en zorgt u ervoor dat uw reisplannen niet in het water vallen door een verlopen reisdocument.