Of je nu net een glimmende nieuwe MacBook hebt uitgepakt of al jaren een trouwe Apple-gebruiker bent, de kans is groot dat je regelmatig een screenshot, of zoals we in het Nederlands vaak zeggen, een schermafbeelding of schermafdruk, moet maken. Misschien wil je een grappig gesprek delen, een foutmelding vastleggen voor technische ondersteuning, een belangrijk stukje informatie van een webpagina bewaren, of een inspirerend ontwerp opslaan. Wat je reden ook is, macOS maakt het maken van screenshots verrassend eenvoudig en veelzijdig. Maar ken je alle trucjes? In deze uitgebreide gids duiken we diep in de wereld van schermafbeeldingen op de Mac. We behandelen niet alleen de basis, maar ook geavanceerde technieken, bewerkingsmogelijkheden en handige tips die je workflow zullen verbeteren. Lees verder en ontdek hoe je elke keer weer de perfecte schermafbeelding maakt!
De Basis Sneltoetsen: Snel en Efficiënt
Laten we beginnen met de meest gebruikte methoden. Apple heeft een paar handige sneltoetscombinaties ingebouwd die je waarschijnlijk het vaakst zult gebruiken. Het mooie is dat ze logisch zijn opgebouwd en makkelijk te onthouden.
1. Het Hele Scherm Vastleggen (Shift + Command + 3)
Dit is de meest directe manier om een afbeelding te maken van alles wat op dat moment zichtbaar is op je scherm(en). Het is ideaal als je snel een overzicht wilt vastleggen.
- Houd de Shift (⇧) toets, de Command (⌘) toets en de 3 toets tegelijkertijd ingedrukt.
- Je hoort (meestal, afhankelijk van je geluidsinstellingen) een camerageluidje.
- Er verschijnt kort een miniatuurweergave van de schermafbeelding in de hoek van je scherm (meestal rechtsonder).
- Als je niets doet, wordt de afbeelding automatisch opgeslagen op je Bureaublad (Desktop). De bestandsnaam is standaard iets als “Schermafbeelding [datum] om [tijd].png”.
- Klik je op de miniatuur? Dan open je direct de bewerkingsmodus (Markup), waar je de afbeelding kunt bijsnijden, annoteren en meer. Daarover later meer!
Deze methode is perfect voor een snelle ‘snapshot’ van je volledige werkruimte, inclusief alle geopende vensters en de menubalk.
2. Een Selectie van het Scherm Vastleggen (Shift + Command + 4)
Vaak wil je niet je hele scherm delen, maar slechts een specifiek gedeelte, zoals een artikel, een afbeelding of een bepaald venster zonder de rest van je bureaublad. Dit is waar deze combinatie goud waard is.
- Houd de Shift (⇧) toets, de Command (⌘) toets en de 4 toets tegelijkertijd ingedrukt.
- Je muisaanwijzer verandert in een kruisdraad (+).
- Klik en sleep nu met je muis of trackpad om een rechthoek te tekenen over het gebied dat je wilt vastleggen. Terwijl je sleept, zie je de afmetingen (in pixels) van je selectie.
- Laat de muisknop of het trackpad los.
- Je hoort weer het camerageluidje en de miniatuur verschijnt.
- Net als bij de volledige schermafbeelding, wordt het bestand standaard op je Bureaublad opgeslagen of kun je op de miniatuur klikken om te bewerken.
Pro Tip: Nadat je bent begonnen met slepen (Shift + Command + 4), kun je de Spatiebalk ingedrukt houden om je selectiekader te verplaatsen zonder de grootte te wijzigen. Handig als je net niet op de juiste plek begon met slepen! Houd je de Shift (⇧) toets ingedrukt tijdens het slepen, dan beperk je de beweging tot horizontaal of verticaal (afhankelijk van je eerste sleepbeweging). Houd je de Option (⌥) toets (soms Alt genoemd) ingedrukt, dan schaalt de selectie vanuit het midden.
3. Een Specifiek Venster of Menu Vastleggen (Shift + Command + 4, daarna Spatiebalk)
Wil je een perfecte schermafbeelding van één specifiek venster, inclusief de slagschaduw (optioneel), zonder dat je precies hoeft te selecteren? Dat kan!
- Druk eerst op Shift (⇧) + Command (⌘) + 4. Je aanwijzer verandert in het kruisdraad.
- Druk nu op de Spatiebalk. Het kruisdraad verandert in een camera-icoontje.
- Beweeg de muisaanwijzer (nu een camera) over het venster dat je wilt vastleggen. Het venster licht blauw op.
- Klik eenmaal met je muis of trackpad.
- De schermafbeelding van alleen dat venster wordt gemaakt, inclusief de nette macOS slagschaduw.
- De afbeelding wordt weer opgeslagen op je Bureaublad, tenzij je op de miniatuur klikt.
Extra Tip: Wil je het venster vastleggen zónder de slagschaduw? Houd dan de Option (⌥) toets ingedrukt terwijl je klikt (nadat je op de Spatiebalk hebt gedrukt en het venster hebt geselecteerd). Deze methode werkt ook perfect voor het vastleggen van geopende menu’s of zelfs het Dock!
Screenshots Direct naar het Klembord Kopiëren
Soms wil je een schermafbeelding niet als bestand opslaan, maar direct plakken in een document, e-mail, chatbericht of beeldbewerkingsprogramma. Ook daar heeft macOS een oplossing voor: voeg simpelweg de Control (⌃) toets toe aan de bovenstaande sneltoetsen.
- Hele scherm naar klembord: Control (⌃) + Shift (⇧) + Command (⌘) + 3
- Selectie naar klembord: Control (⌃) + Shift (⇧) + Command (⌘) + 4 (en dan selecteren)
- Venster naar klembord: Control (⌃) + Shift (⇧) + Command (⌘) + 4, dan Spatiebalk, dan klikken op het venster (houd eventueel Option ingedrukt voor geen schaduw).
In plaats van een bestand op je Bureaublad op te slaan, wordt de schermafbeelding nu direct op je klembord geplaatst. Je hoort nog steeds het camerageluidje, maar er verschijnt geen miniatuur. Ga naar de gewenste applicatie en druk op Command (⌘) + V om de afbeelding te plakken. Dit is extreem handig voor snelle communicatie en workflow-integratie.
De Kracht van de Screenshot App (Shift + Command + 5)
Sinds macOS Mojave (en latere versies) heeft Apple een speciale Screenshot-app (Schermafbeelding-app) geïntroduceerd die alle opties centraliseert en nog meer functionaliteit biedt. Je activeert deze app met de sneltoets Shift (⇧) + Command (⌘) + 5.
Wanneer je deze toetsencombinatie indrukt, verschijnt er een bedieningspaneel onderaan je scherm met verschillende opties:
- Pictogrammen voor vastleggen:
- Heel scherm vastleggen (zelfde als Shift+Cmd+3)
- Geselecteerd venster vastleggen (zelfde als Shift+Cmd+4, dan Spatiebalk)
- Geselecteerd gedeelte vastleggen (zelfde als Shift+Cmd+4)
- Pictogrammen voor opnemen (Schermopname):
- Heel scherm opnemen (start een video-opname van je scherm)
- Geselecteerd gedeelte opnemen (start een video-opname van een door jou gekozen gebied)
- Knop ‘Opties’: Dit is waar de magie gebeurt! Hier kun je instellingen aanpassen:
- Bewaar op: Kies waar je screenshots en schermopnames standaard worden opgeslagen (Bureaublad, Documenten, Klembord, Mail, Berichten, Voorvertoning, of een andere map naar keuze). Dit is dé manier om je Bureaublad netjes te houden!
- Timer: Stel een vertraging in van 5 of 10 seconden voordat de schermafbeelding wordt gemaakt. Ideaal als je eerst nog een menu moet openen of iets moet positioneren dat verdwijnt als je een toets indrukt.
- Muisaanwijzer tonen: Kies of de muisaanwijzer zichtbaar moet zijn in de schermafbeelding of schermopname.
- Onthoud laatste selectie: Handig als je vaak hetzelfde gebied moet vastleggen.
- Toon zwevende miniatuur: Schakel de miniatuurweergave die kort verschijnt in of uit.
- Knop ‘Leg vast’ / ‘Neem op’: Klik hierop om de actie uit te voeren. Voor selecties of vensters kun je ook gewoon klikken of Enter drukken.
- Knop ‘X’ of Esc: Druk op de Escape (Esc) toets of klik op het ‘X’-icoontje om de Screenshot-app te sluiten zonder iets vast te leggen.
De Screenshot-app (Shift + Command + 5) is dus je centrale commandopost voor alles wat met schermafbeeldingen en -opnames te maken heeft. Vooral de mogelijkheid om de opslaglocatie en de timer in te stellen is ontzettend praktisch.
Screenshots Bewerken en Annoteren
Nadat je een schermafbeelding hebt gemaakt (en als je de miniatuurweergave niet hebt uitgeschakeld), kun je direct op de miniatuur klikken die rechtsonder verschijnt. Dit opent de afbeelding in een snelle bewerkingsmodus genaamd Markup.
Markup biedt een reeks handige tools:
- Tekenen/Schetsen: Met verschillende pen- en markeerstiften kun je direct op de afbeelding tekenen. Handig om iets te omcirkelen of aan te wijzen.
- Vormen: Voeg snel pijlen, cirkels, vierkanten, tekstballonnen en meer toe. macOS probeert zelfs je getekende vormen ‘netjes’ te maken (als je bijvoorbeeld een slordige cirkel tekent, kan het deze omzetten in een perfecte cirkel).
- Tekst: Voeg tekstvakken toe met aanpasbaar lettertype, grootte en kleur.
- Handtekening: Voeg een opgeslagen handtekening toe (die je kunt maken via je trackpad of de camera van je Mac).
- Bijsnijden (Crop): Pas eenvoudig de randen van de schermafbeelding aan. Selecteer het bijsnijd-icoon en sleep de hoeken of randen.
- Roteren: Draai de afbeelding.
- Kleuraanpassingen en filters: Hoewel beperkt, kun je wat basisaanpassingen doen.
Als je klaar bent met bewerken, klik je op ‘Gereed’. De wijzigingen worden opgeslagen in het oorspronkelijke bestand. Je kunt er ook voor kiezen om de bewerkte afbeelding op te slaan als een nieuw bestand of te delen via de deelknop.
Je kunt screenshots ook later openen met de ‘Voorvertoning’ (Preview) app, die standaard in macOS zit. Voorvertoning biedt vergelijkbare (en soms uitgebreidere) Markup-tools via de knop ‘Toon markeringswerkbalk’ (het icoontje met een penpunt in een cirkel).
Geavanceerde Tips en Trucs
Standaard Opslaglocatie Wijzigen via Terminal
Hoewel je de opslaglocatie eenvoudig kunt wijzigen via de Opties in de Screenshot-app (Shift+Cmd+5), kun je dit ook permanent instellen via de Terminal voor alle soorten screenshots, mocht je dat prefereren. Dit is voor de iets meer gevorderde gebruiker.
- Open de Terminal-app (je vindt deze in Programma’s > Hulpprogramma’s, of zoek via Spotlight met Cmd+Spatiebalk).
- Typ het volgende commando, maar vervang `~/Pictures/Screenshots` door het pad naar de map waar jij je screenshots wilt opslaan. Je kunt een map gewoon vanuit Finder naar het Terminal-venster slepen om het pad automatisch in te voegen. Druk daarna op Enter.
defaults write com.apple.screencapture location ~/Pictures/Screenshots - Typ daarna dit commando en druk op Enter om de wijziging door te voeren:
killall SystemUIServer
Je Bureaublad blijft nu schoon en alle toekomstige schermafbeeldingen (gemaakt met Shift+Cmd+3 of Shift+Cmd+4) komen in de door jou gekozen map terecht.
Standaard Bestandsformaat Wijzigen (PNG naar JPG, etc.)
Standaard slaat macOS screenshots op als .PNG-bestanden. PNG is geweldig voor kwaliteit (lossless compressie), maar de bestanden kunnen vrij groot zijn. Als je liever .JPG-bestanden wilt (kleiner, maar met kwaliteitsverlies), kun je dit ook via de Terminal aanpassen.
- Open de Terminal.
- Typ het volgende commando en druk op Enter:
defaults write com.apple.screencapture type jpg
(Je kunt `jpg` vervangen door `png`, `tiff`, `gif` of `pdf` als je een ander formaat wenst). - Voer daarna weer het volgende commando uit:
killall SystemUIServer
Houd er rekening mee dat JPG compressie met verlies toepast, wat zichtbaar kan zijn bij tekst of scherpe lijnen. Voor de meeste webtoepassingen is JPG echter prima en bespaart het ruimte.
Screenshots Maken met de Voorvertoning App
Wist je dat de standaard ‘Voorvertoning’ (Preview) app ook een ingebouwde screenshot-functie heeft? Open Voorvertoning (het staat waarschijnlijk in je Dock of in de map Programma’s).
- Ga naar het menu ‘Archief’ (File).
- Kies ‘Maak schermafbeelding’ (Take Screenshot).
- Je krijgt nu de opties: ‘Van selectie…’, ‘Van venster…’ of ‘Van volledig scherm’.
Dit biedt dezelfde functionaliteit als de sneltoetsen, maar dan via een menu-interface. Het kan handig zijn als je al in Voorvertoning werkt of als je toetsenbordcombinaties om een of andere reden lastig vindt.
Problemen Oplossen (Troubleshooting)
Wat als de sneltoetsen niet werken?
- Controleer je toetsenbordinstellingen: Ga naar Systeeminstellingen > Toetsenbord > Toetsenbordinstellingen > Functietoetsen. Zorg ervoor dat de standaardfuncties van de F-toetsen actief zijn als je die gebruikt in aangepaste sneltoetsen.
- Controleer conflicterende sneltoetsen: Misschien gebruikt een andere app dezelfde sneltoetsen. Ga naar Systeeminstellingen > Toetsenbord > Toetscombinaties > Schermafbeeldingen. Hier kun je de standaard sneltoetsen zien en eventueel aanpassen of herstellen naar de standaardwaarden.
- Herstart je Mac: Een klassieke oplossing, maar vaak effectief bij kleine softwareproblemen.
- Check externe software: Sommige apps (zoals cloudopslag-apps zoals Dropbox) bieden hun eigen screenshot-functionaliteit en kunnen de standaard macOS-sneltoetsen overnemen. Controleer de instellingen van dergelijke apps.
Tips voor Betere Screenshots
- Ruim je bureaublad op: Als je een volledig scherm of een venster vastlegt, zorg dan dat er geen onnodige of gevoelige informatie zichtbaar is op de achtergrond.
- Focus op het onderwerp: Gebruik de selectie-tool (Shift+Cmd+4) om alleen het relevante deel vast te leggen. Dit maakt de afbeelding duidelijker en kleiner.
- Gebruik annotaties effectief: Markeer belangrijke elementen met pijlen of cirkels, maar overdrijf niet. Houd het schoon en professioneel.
- Wees consistent: Als je meerdere screenshots maakt voor een handleiding of presentatie, probeer dan een consistente stijl en grootte aan te houden.
- Overweeg schermopname: Soms zegt een korte video meer dan duizend woorden (of screenshots). Gebruik Shift+Cmd+5 om eenvoudig een schermopname te starten voor het demonstreren van een proces.
Conclusie: Word een Screenshot Meester
Het maken van schermafbeeldingen op een MacBook is een fundamentele vaardigheid die je productiviteit aanzienlijk kan verhogen. Van de eenvoudige sneltoetsen voor het vastleggen van het hele scherm, een selectie of een specifiek venster, tot de veelzijdige Screenshot-app (Shift+Cmd+5) met zijn timer- en opslagopties, en de mogelijkheid om direct naar het klembord te kopiëren – macOS biedt een robuuste set tools voor elke situatie.
Door te experimenteren met de verschillende methoden, de bewerkingsmogelijkheden van Markup te verkennen, en handige aanpassingen te maken zoals het wijzigen van de opslaglocatie of het bestandsformaat, kun je je workflow optimaliseren en precies de screenshots maken die je nodig hebt. Of je nu communiceert met collega’s, problemen documenteert, of creatieve ideeën vastlegt, je bent nu gewapend met de kennis om elke keer weer perfecte schermafbeeldingen en zelfs schermopnames te maken op je Mac. Dus ga aan de slag, probeer de verschillende sneltoetsen en opties uit, en word een ware meester in het vastleggen van je scherm!