De Ultieme Gids: Hoe Maak Je Een Schermafbeelding (Printscreen) op Elk Apparaat?

Heb je ooit iets interessants op je scherm gezien dat je wilde bewaren of delen? Een grappige chat, een belangrijke e-mail, een foutmelding, een inspirerend ontwerp, of misschien een high score in je favoriete game? De oplossing is simpeler dan je denkt: maak een schermafbeelding, ook wel bekend als een printscreen of screenshot! Het vastleggen van wat er op je scherm gebeurt, is een essentiële vaardigheid in ons digitale tijdperk. Of je nu een Windows-pc, een Mac, een Android-smartphone of een iPhone gebruikt, er zijn verschillende manieren om dit te doen. In deze uitgebreide gids duiken we diep in de wereld van schermafbeeldingen. We leggen niet alleen de basis uit, maar geven ook geavanceerde tips en trucs, zodat jij een ware meester wordt in het vastleggen van je digitale momenten.

Wat is een Schermafbeelding en Waarom is het Handig?

Een schermafbeelding is letterlijk een foto van wat er op een bepaald moment zichtbaar is op het scherm van je computer, tablet of smartphone. Het is alsof je een digitale camera richt op je scherm en een foto maakt. De term “printscreen” stamt nog uit de tijd van de oudere besturingssystemen zoals MS-DOS, waar het drukken op de “Print Screen”-toets daadwerkelijk de scherminhoud naar de printer stuurde. Tegenwoordig wordt de afbeelding meestal opgeslagen als een bestand of gekopieerd naar het klembord.

Waarom zou je een schermafbeelding willen maken? De toepassingen zijn eindeloos:

• Probleemoplossing: Een foutmelding delen met technische ondersteuning.
• Instructies: Visuele stappenplannen maken om software of processen uit te leggen.
• Bewijs: Online aankopen, boekingsbevestigingen of belangrijke gesprekken vastleggen.
• Inspiratie: Webdesigns, afbeeldingen of ideeën bewaren die je online tegenkomt.
• Delen: Grappige social media posts, gameprestaties of interessante nieuwsartikelen snel delen met vrienden.
• Archiveren: Informatie bewaren die mogelijk later niet meer beschikbaar is.

Kortom, de mogelijkheid om snel en efficiënt een schermafbeelding te maken, bespaart tijd en verbetert de communicatie. Laten we eens kijken hoe je dit doet op de meest populaire platforms.

Schermafbeeldingen Maken in Windows

Microsoft Windows biedt verschillende ingebouwde methoden om schermafbeeldingen te maken, van simpele toetsaanslagen tot meer geavanceerde tools.

1. De Klassieke Print Screen (PrtScn) Toets

De meest bekende methode is de `PrtScn` (of `Print Screen`, `PrtSc`) toets op je toetsenbord. Wat er precies gebeurt als je hierop drukt, hangt af van je Windows-versie en instellingen:

• `PrtScn` indrukken: Kopieert een afbeelding van je hele scherm (of al je schermen als je meerdere monitoren gebruikt) naar het klembord. Je ziet of hoort niets gebeuren, maar de afbeelding staat klaar om geplakt te worden (met `Ctrl + V`) in een programma zoals Paint, Word, of een e-mail.
• `Alt + PrtScn` indrukken: Kopieert alleen het actieve venster naar het klembord. Dit is handig als je niet je hele bureaublad, maar alleen een specifiek programma of dialoogvenster wilt vastleggen. Plak de afbeelding vervolgens met `Ctrl + V`.

2. Windows-toets + Print Screen (Win + PrtScn)

Wil je de schermafbeelding direct opslaan als een bestand zonder deze eerst te hoeven plakken? Gebruik dan de combinatie `Win + PrtScn`. Je scherm wordt kort gedimd om aan te geven dat de afbeelding is gemaakt. De schermafbeelding wordt automatisch opgeslagen als een PNG-bestand in de map `Afbeeldingen\Schermopnamen` (of `Pictures\Screenshots`). Dit is een snelle manier om meerdere screenshots achter elkaar te maken.

3. Het Knipprogramma (Snipping Tool)

Voor meer controle over wat je vastlegt, is het Knipprogramma (zoek naar “Knipprogramma” of “Snipping Tool” in het Startmenu) een uitstekende keuze. Dit programma is al jaren een vast onderdeel van Windows.

Het Knipprogramma biedt verschillende “knipselmodi”:

• Vrije vorm-knipsel: Teken een willekeurige vorm rond een object.
• Rechthoekig knipsel: Sleep de cursor om een rechthoekig gebied te selecteren.
• Vensterknipsel: Selecteer een specifiek venster (zoals een browser of dialoogvenster) om vast te leggen.
• Volledig scherm-knipsel: Leg het hele scherm vast.

Nadat je een knipsel hebt gemaakt, verschijnt het in het Knipprogramma-venster, waar je basisbewerkingen kunt uitvoeren, zoals markeren met een pen of markeerstift, en het knipsel kunt opslaan (in PNG, GIF, JPEG of HTML-formaat) of kopiëren naar het klembord.

Je kunt ook een vertraging instellen (bijvoorbeeld 3 of 5 seconden) voordat de opname start. Dit is handig als je een menu moet openen dat verdwijnt zodra je ergens anders klikt.

4. Knippen & Aantekenen (Snip & Sketch)

In recentere versies van Windows 10 en Windows 11 is het Knipprogramma langzaam vervangen of aangevuld door de modernere app “Knippen & Aantekenen”. Je kunt deze snel openen met de toetsencombinatie `Win + Shift + S`.

Zodra je `Win + Shift + S` indrukt, wordt je scherm gedimd en verschijnt er bovenaan een kleine werkbalk met opties:

• Rechthoekig knipsel
• Vrije vorm-knipsel
• Vensterknipsel
• Volledig scherm-knipsel

Nadat je je selectie hebt gemaakt, wordt de schermafbeelding naar het klembord gekopieerd. Je krijgt ook een melding waarop je kunt klikken om de afbeelding te openen in de Knippen & Aantekenen-app. Hier kun je uitgebreidere bewerkingen doen dan in het oude Knipprogramma: tekenen met verschillende pennen, bijsnijden, een liniaal of gradenboog gebruiken, en natuurlijk opslaan of delen.

5. Xbox Game Bar

Ben je een gamer? Dan ken je de Xbox Game Bar misschien al. Je opent deze met `Win + G`. Hoewel primair bedoeld voor gaming, kun je hiermee ook schermafbeeldingen (en zelfs schermopnames) maken van de meeste apps en games. Klik op het camera-icoontje in de Game Bar of gebruik de sneltoets `Win + Alt + PrtScn`. De afbeeldingen worden standaard opgeslagen in de map `Video’s\Opnames`.

Schermafbeeldingen Maken op macOS

Apple’s macOS staat bekend om zijn gebruiksvriendelijkheid, en dat geldt ook voor het maken van schermafbeeldingen. De methoden zijn consistent en krachtig.

1. Volledig Scherm (Shift + Command + 3)

De eenvoudigste manier om je hele scherm vast te leggen is door `Shift + Command + 3` tegelijk in te drukken. Je hoort een camerasluitergeluid (als je geluid aanstaat) en er verschijnt een miniatuur van de schermafbeelding rechtsonder in je scherm. Als je niets doet, wordt de afbeelding na een paar seconden automatisch opgeslagen op je bureaublad als een PNG-bestand (bijvoorbeeld “Schermafbeelding [datum] om [tijd].png”).

Klik je op de miniatuur voordat deze verdwijnt, dan opent de afbeelding in een bewerkingsvenster waar je direct aantekeningen kunt maken, kunt bijsnijden of delen.

2. Geselecteerd Gedeelte (Shift + Command + 4)

Wil je slechts een deel van je scherm vastleggen? Gebruik `Shift + Command + 4`. Je cursor verandert in een kruisdraad Fadenkreuz. Klik en sleep om het gewenste gebied te selecteren. Zodra je de muisknop loslaat, wordt de schermafbeelding gemaakt. Ook hier verschijnt een miniatuur rechtsonder, die je kunt aanklikken voor directe bewerking of laten verdwijnen om automatisch op te slaan op het bureaublad.

3. Specifiek Venster (Shift + Command + 4, dan Spatiebalk)

Een handige variant op de vorige methode: druk eerst `Shift + Command + 4`, en druk vervolgens op de `Spatiebalk`. Je cursor verandert nu in een camera-icoontje. Beweeg de muis over verschillende vensters; het venster waar de cursor boven hangt, licht blauw op. Klik op het gewenste venster om er een schermafbeelding van te maken, netjes uitgesneden en vaak met een subtiele schaduwrand eromheen. Dit is ideaal voor het vastleggen van specifieke applicaties of dialoogvensters.

Tip: Houd de `Option`-toets ingedrukt terwijl je klikt om de schaduwrand weg te laten.

4. De Screenshot App (Shift + Command + 5)

Sinds macOS Mojave (10.14) is er een centrale hub voor schermafbeeldingen en schermopnames. Druk op `Shift + Command + 5` om een werkbalk onderaan je scherm te openen. Deze biedt de volgende opties:

• Leg het hele scherm vast
• Leg een geselecteerd venster vast
• Leg een geselecteerd gedeelte vast
• Neem het hele scherm op (video)
• Neem een geselecteerd gedeelte op (video)

Daarnaast is er een “Opties”-menu waar je kunt instellen:

• Waar de schermafbeeldingen worden opgeslagen (Bureaublad, Documenten, Klembord, Mail, Berichten, Voorvertoning, Andere locatie…).
• Een timer instellen (Geen, 5 seconden, 10 seconden).
• Andere opties, zoals het tonen van de muisaanwijzer.

Dit is de meest veelzijdige methode op macOS.

Opslaglocatie en Formaat Aanpassen

Standaard slaat macOS schermafbeeldingen op het bureaublad op als PNG-bestanden. Via het Opties-menu in de Screenshot App (`Shift + Command + 5`) kun je eenvoudig een andere map kiezen. Wil je het bestandsformaat permanent wijzigen (bijvoorbeeld naar JPG)? Dat kan via een Terminal-commando, maar de eenvoudigste manier is om de afbeelding na het maken te openen in Voorvertoning (`Preview`) en via `Archief > Exporteer` het gewenste formaat te kiezen.

Schermafbeeldingen Maken op Android

Het maken van een schermafbeelding op Android-telefoons en -tablets is meestal eenvoudig, hoewel de exacte methode enigszins kan verschillen per fabrikant (Samsung, Google Pixel, OnePlus, etc.).

1. Standaard Methode (Power + Volume Omlaag)

Op de overgrote meerderheid van de Android-apparaten maak je een schermafbeelding door de Aan/uit-knop en de Volume Omlaag-knop tegelijkertijd kort ingedrukt te houden. Je ziet een visuele bevestiging op het scherm en hoort mogelijk een geluid. Er verschijnt vaak een kleine werkbalk of preview onderaan met opties om de afbeelding direct te bewerken, te delen, of soms om een “scrolling screenshot” (zie hieronder) te maken.

2. Variaties per Fabrikant

Sommige fabrikanten bieden alternatieve methoden:

• Samsung: Naast de standaardmethode kun je vaak ook een schermafbeelding maken door met de zijkant van je hand over het scherm te vegen (Palm Swipe). Deze functie moet mogelijk eerst ingeschakeld worden via Instellingen > Geavanceerde functies > Bewegingen en gebaren.
• Oudere apparaten / Specifieke modellen: Heel soms is de combinatie Power + Home-knop (als het apparaat een fysieke Home-knop heeft).
• Lange druk op Power-knop: Op sommige telefoons verschijnt de optie “Screenshot” als je de Power-knop langer ingedrukt houdt.

Raadpleeg de handleiding van je specifieke apparaat als de standaardmethode niet werkt.

3. Snelle Instellingen (Quick Settings)

Veel Android-versies bieden een tegel (tile) voor schermafbeeldingen in het Snelle Instellingen-paneel (dat je opent door vanaf de bovenkant van het scherm omlaag te vegen). Als je de tegel niet ziet, kun je deze vaak toevoegen door het paneel te bewerken.

4. Google Assistant

Je kunt ook Google Assistant vragen om een schermafbeelding voor je te maken. Activeer Assistant (bijvoorbeeld door “Hey Google” te zeggen of de Home-knop lang ingedrukt te houden) en zeg “Maak een screenshot” of “Take a screenshot”.

5. Scrolling Screenshots (Lange Schermafbeeldingen)

Wil je meer vastleggen dan wat er direct op het scherm past, zoals een lange webpagina of chat? Veel Android-telefoons ondersteunen “scrolling screenshots”. Nadat je een normale schermafbeelding hebt gemaakt (bijv. met Power + Volume Omlaag), verschijnt er vaak een knop in de preview-werkbalk met een icoon van pijltjes naar beneden of de tekst “Scrollen” / “Scroll capture” / “Meer vastleggen”. Tik hierop, en de telefoon scrollt automatisch omlaag en voegt het volgende deel toe aan de afbeelding. Je kunt vaak blijven tikken totdat je alles hebt vastgelegd wat je wilt, of totdat de onderkant van de pagina is bereikt.

Waar vind je de Schermafbeeldingen?

Gemaakte schermafbeeldingen worden meestal opgeslagen in een aparte map binnen je Foto’s of Galerij-app, vaak genaamd “Screenshots” of “Schermafbeeldingen”.

Schermafbeeldingen Maken op iOS (iPhone en iPad)

Ook op iPhones en iPads is het maken van een schermafbeelding een fluitje van een cent.

1. iPhones met Face ID (zonder Home-knop)

Op nieuwere iPhones (iPhone X en later) en iPads zonder Home-knop: druk kort tegelijkertijd op de Zijknop (aan de rechterkant) en de Volume Omhoog-knop (aan de linkerkant).

2. iPhones en iPads met een Home-knop

Op iPhones (SE, 8 en eerder) en iPads met een fysieke Home-knop: druk kort tegelijkertijd op de Bovenste knop (of Zijknop, afhankelijk van het model) en de Home-knop.

Bevestiging en Directe Bewerking

Net als op macOS, verschijnt er na het maken van de schermafbeelding een miniatuur linksonder in het scherm. Je kunt:

• Niks doen: De afbeelding wordt na een paar seconden automatisch opgeslagen in je Foto’s-app (onder Albums > Mediatypen > Schermafbeeldingen).
• Op de miniatuur tikken: Dit opent de afbeelding direct in de “Markup”-modus (Markeringen). Hier kun je tekenen, tekst toevoegen, vormen plaatsen, een loep gebruiken, de afbeelding bijsnijden, en meer. Vanuit dit scherm kun je de bewerkte afbeelding opslaan in Foto’s of Bestanden, of direct delen via AirDrop, Berichten, Mail, etc. Je kunt de afbeelding hier ook direct verwijderen als je hem niet wilt bewaren.
• De miniatuur naar links vegen: Hiermee sla je de afbeelding direct op zonder deze te openen.

3. AssistiveTouch

Als de fysieke knoppen lastig te bedienen zijn, of als je een alternatieve methode wilt, kun je AssistiveTouch gebruiken. Schakel dit in via `Instellingen > Toegankelijkheid > Aanraken > AssistiveTouch`. Configureer vervolgens het menu op het hoogste niveau of een van de aangepaste acties (Enkel tikken, Dubbel tikken, Lang indrukken) om de actie “Schermafbeelding” uit te voeren. Er verschijnt dan een virtuele knop op je scherm waarmee je de schermafbeelding kunt maken.

4. Scrolling Screenshots op iOS

iOS biedt ook een manier om volledige webpagina’s, documenten of notities vast te leggen die langer zijn dan het scherm. Dit werkt echter iets anders dan op Android.

1. Maak een normale schermafbeelding zoals hierboven beschreven.
2. Tik op de miniatuur linksonder om de bewerkingsmodus te openen.
3. Bovenaan het bewerkingsscherm zie je twee tabbladen: “Scherm” en “Paginavullend”. Tik op “Paginavullend”.
4. Je ziet nu een preview van de volledige pagina aan de rechterkant. Je kunt door de hele pagina scrollen.
5. Je kunt deze paginavullende schermafbeelding alleen opslaan als een PDF-bestand in de Bestanden-app. Tik op “Gereed” en kies “Bewaar PDF in Bestanden”.

Let op: De optie “Paginavullend” verschijnt voornamelijk in apps zoals Safari, Mail, Notities, en bij het bekijken van PDF’s. Het werkt niet in elke app.

Geavanceerde Tips en Tools

De ingebouwde methoden zijn vaak voldoende, maar soms wil je meer. Hier zijn enkele tips en tools voor de power users.

Browser Extensies

Voor het vastleggen van volledige webpagina’s (ook die interactieve elementen hebben die scrolling screenshots soms missen) of specifieke elementen op een pagina, zijn browser-extensies ideaal. Populaire opties voor Chrome, Firefox en Edge zijn:

• GoFullPage: Simpel en effectief voor het vastleggen van de volledige webpagina met één klik.
• Nimbus Screenshot & Screen Video Recorder: Biedt naast screenshots ook schermopname, bewerkingsopties, en de mogelijkheid om alleen een geselecteerd deel of zichtbaar deel vast te leggen.
• Lightshot: Maakt snel een selectie, biedt directe bewerking (pijlen, tekst, etc.) en makkelijke deelopties.

Third-Party Screenshot Software (Windows & Mac)

Als je zeer regelmatig screenshots maakt en geavanceerde bewerkings-, annotatie- of beheermogelijkheden nodig hebt, overweeg dan gespecialiseerde software:

• Snagit (Betaald, Windows/Mac): De industriestandaard. Biedt krachtige capture-opties (inclusief scrolling windows, video, tekstherkenning/OCR), een uitgebreide editor met sjablonen, effecten, en tools specifiek voor het maken van instructies en documentatie.
• Greenshot (Gratis, Open Source, Windows): Een zeer populair gratis alternatief. Lichtgewicht, configureerbaar, en biedt goede basisbewerkingen, exportopties (inclusief direct naar Office-programma’s of Imgur), en de mogelijkheid om delen van het scherm onherkenbaar te maken (blur/obfuscate).
• ShareX (Gratis, Open Source, Windows): Extreem krachtig en configureerbaar, maar met een steilere leercurve. Biedt talloze capture-methoden, workflows na het vastleggen (automatisch uploaden, bewerken, effecten toevoegen, OCR), en ondersteuning voor vele online diensten.
• CleanShot X (Betaald, Mac): Een geliefde tool onder Mac-gebruikers. Combineert screenshots, schermopnames, annotaties, cloud-opslag, scrolling capture, OCR en meer in een mooie interface.

Bewerken en Annoteren

Een kale schermafbeelding is vaak niet genoeg. Gebruik de ingebouwde (Knippen & Aantekenen, Markup) of externe tools om:

• Bij te snijden (Croppen): Verwijder onnodige delen en focus op het belangrijkste.
• Te markeren (Highlighten): Vestig de aandacht op specifieke tekst of gebieden.
• Tekst toe te voegen: Geef uitleg of context direct op de afbeelding.
• Pijlen en vormen te gebruiken: Wijs elementen aan of omcirkel ze.
• Gevoelige informatie te blurren/verbergen: Maak privégegevens (namen, e-mailadressen, wachtwoorden) onleesbaar voordat je de afbeelding deelt. Dit is cruciaal voor privacy!
• Nummering toe te voegen: Voor stapsgewijze instructies.

Effectief Delen

Hoe deel je je gemaakte en bewerkte screenshot?

• Klembord: De snelste manier voor direct gebruik in chats, e-mails of documenten (`Ctrl+V` of `Cmd+V`).
• Bestand opslaan: Kies een logische naam en locatie. PNG is goed voor scherpe tekst en graphics, JPG is beter voor foto’s en kleinere bestandsgroottes (maar met kwaliteitsverlies).
• Deel-menu: De meeste besturingssystemen en apps bieden een “Deel”-knop om direct naar mail, berichten-apps, sociale media of cloud-opslag te sturen.
• Screenshot-hosting services: Tools zoals Lightshot of ShareX kunnen afbeeldingen direct uploaden en geven je een deelbare link. Handig voor forums of snelle online deling.

Conclusie: Leg Je Digitale Wereld Vast

Het maken van een schermafbeelding, of printscreen, is een fundamentele digitale vaardigheid die op elk platform binnen handbereik is. Of je nu snel iets wilt vastleggen met een simpele toetscombinatie op je Windows-pc of Mac, de ingebouwde tools zoals het Knipprogramma of de Screenshot App gebruikt voor meer controle, of de handige methoden op je Android of iOS-apparaat toepast, er is altijd een manier die bij jouw behoeften past.

Vergeet niet de mogelijkheden voor bewerken en annoteren te gebruiken om je schermafbeeldingen duidelijker en effectiever te maken. En denk altijd aan privacy door gevoelige informatie te verbergen voordat je iets deelt. Met de kennis uit deze gids ben je nu volledig uitgerust om elk moment op je scherm moeiteloos vast te leggen, te bewaren en te delen. Experimenteer met de verschillende methoden op jouw apparaten en ontdek welke voor jou het prettigst werken!