De Algemene Ouderdomswet (AOW) vormt voor miljoenen Nederlanders de financiële basisvoorziening na het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd. Het is een belangrijk vangnet, een stukje zekerheid waar u na een leven lang meedraaien in de maatschappij recht op heeft. Maar wanneer precies begint die uitkering? Hoe wordt de AOW-leeftijd bepaald? En wanneer staat het geld daadwerkelijk op uw rekening? Deze vragen, en nog veel meer, leven bij veel mensen die de AOW-leeftijd zien naderen.
In dit uitgebreide artikel duiken we diep in de wereld van de AOW. We leggen uit wanneer u recht heeft op AOW, hoe de hoogte wordt berekend, wat de actuele betaaldagen zijn en wat de regels zijn rondom werken, wonen in het buitenland en de aanvraagprocedure. Zo bent u straks volledig op de hoogte en kunt u met een gerust hart toeleven naar deze nieuwe levensfase.
Wanneer Heeft U Recht op AOW? De AOW-leeftijd Uitgelegd
De meest prangende vraag is natuurlijk: wanneer krijg ik AOW? Het antwoord hangt af van uw geboortedatum. De tijd dat iedereen standaard op 65-jarige leeftijd AOW kreeg, ligt inmiddels achter ons.
De Huidige AOW-leeftijd
De AOW-leeftijd is de afgelopen jaren stapsgewijs verhoogd en is nu gekoppeld aan de levensverwachting. Voor mensen geboren na 30 september 1958 is de AOW-leeftijd in 2025 67 jaar. Deze leeftijd geldt ook voor de jaren 2026 en 2027. Het is belangrijk te beseffen dat deze leeftijd niet meer vaststaat, maar meebeweegt met hoe oud we gemiddeld worden in Nederland.
Hoe Wordt de AOW-leeftijd Bepaald? Koppeling aan Levensverwachting
De overheid heeft besloten de AOW-leeftijd te koppelen aan de gemiddelde levensverwachting. De gedachte hierachter is dat als we gemiddeld langer leven, we ook langer kunnen doorwerken en de AOW betaalbaar blijft voor toekomstige generaties. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) berekent jaarlijks de prognose van de levensverwachting. Op basis daarvan stelt de overheid de AOW-leeftijd voor de toekomst vast. De AOW-leeftijd wordt altijd minimaal 5 jaar van tevoren aangekondigd, zodat u tijd heeft om u hierop voor te bereiden.
De regel is als volgt: stijgt de levensverwachting op 65-jarige leeftijd met een jaar, dan stijgt de AOW-leeftijd in de toekomst ook met een jaar. Er is echter een rem ingebouwd: de AOW-leeftijd stijgt niet automatisch één-op-één mee. Voor elke periode dat de levensverwachting met anderhalf jaar stijgt, gaat de AOW-leeftijd met één jaar omhoog. Dit zorgt voor een iets gematigdere stijging.
De AOW-leeftijd in de Komende Jaren
Zoals gezegd, staat de AOW-leeftijd tot en met 2027 vast op 67 jaar. Voor 2028 is de AOW-leeftijd vastgesteld op 67 jaar en 3 maanden. Voor 2029 is de AOW-leeftijd ook vastgesteld op 67 jaar en 3 maanden. De leeftijden voor de jaren daarna zijn nog niet definitief vastgesteld, omdat deze afhangen van de toekomstige ramingen van de levensverwachting. De overheid maakt deze leeftijden steeds ruim van tevoren bekend.
Uw Persoonlijke AOW-leeftijd Berekenen
Wilt u precies weten wat uw persoonlijke AOW-leeftijd is? De Sociale Verzekeringsbank (SVB), de organisatie die de AOW uitvoert, heeft op haar website een handige rekenhulp. Door uw geboortedatum in te vullen, ziet u direct op welke datum u de AOW-leeftijd bereikt. Zo weet u precies waar u aan toe bent.
Voorwaarden voor een Volledige AOW-uitkering
Het bereiken van de AOW-leeftijd is de eerste stap, maar om een volledige AOW-uitkering te ontvangen, moet u ook aan bepaalde voorwaarden voldoen. De belangrijkste voorwaarde heeft te maken met uw woon- en werkgeschiedenis in Nederland.
Het 50-jaren Criterium: Opbouw van AOW-rechten
Voor elk jaar dat u in de 50 jaar direct voorafgaand aan uw AOW-leeftijd verzekerd bent geweest voor de AOW, bouwt u 2% van de volledige AOW-uitkering op. Om een volledige AOW (100%) te ontvangen, moet u dus in die periode van 50 jaar altijd verzekerd zijn geweest.
Verzekerd bent u in principe als u in Nederland woont of werkt. Elk jaar dat u in deze periode niet verzekerd was, bijvoorbeeld omdat u in het buitenland woonde en daar niet werkte voor een Nederlandse werkgever, leidt tot een korting van 2% op uw uiteindelijke AOW-uitkering.
Wonen of Werken in Nederland
De hoofdregel is simpel: wie in Nederland woont, is doorgaans verzekerd voor de AOW. Ook als u niet woont in Nederland, maar hier wel werkt en loonbelasting betaalt, bent u meestal verzekerd. Er zijn echter uitzonderingen en specifieke regels, bijvoorbeeld voor gedetacheerde werknemers, grensarbeiders of mensen die voor een Nederlandse overheidsinstelling in het buitenland werken.
Uitzonderingen en Bijzondere Situaties
Niet iedereen woont of werkt 50 jaar onafgebroken in Nederland. Periodes van wonen of werken in het buitenland kunnen dus leiden tot een lagere AOW-uitkering. Er zijn echter internationale verdragen en EU-regels die ervoor kunnen zorgen dat u onder bepaalde omstandigheden toch verzekerd blijft of dat tijdvakken uit andere landen meetellen. Dit is complexe materie en hangt sterk af van het land waar u verbleef en de afspraken die Nederland daarmee heeft.
Als u een periode in het buitenland heeft gewoond of gewerkt, is het verstandig om dit tijdig bij de SVB te melden en uit te zoeken wat de gevolgen zijn voor uw AOW-opbouw. Soms is het mogelijk om ‘ontbrekende’ jaren vrijwillig bij te verzekeren.
Vrijwillige Verzekering
Woont of werkt u buiten Nederland, maar wilt u toch AOW blijven opbouwen? Dan kunt u onder bepaalde voorwaarden een vrijwillige AOW-verzekering afsluiten bij de SVB. Hier zijn wel kosten (premie) aan verbonden en u moet aan specifieke voorwaarden voldoen. Dit kan interessant zijn als u verwacht later weer naar Nederland terug te keren of als u hiaten in uw opbouw wilt voorkomen.
Wanneer Wordt de AOW-uitkering Uitbetaald?
Als u eenmaal de AOW-leeftijd heeft bereikt en recht heeft op de uitkering, wilt u natuurlijk weten wanneer het geld op uw rekening staat. De SVB hanteert hiervoor vaste betaaldagen.
De Vaste Betaaldagen
De AOW-uitkering wordt maandelijks achteraf betaald, rond de 23e van de maand. De exacte betaaldatum kan echter iets variëren, vooral als de 23e in een weekend of op een feestdag valt. De SVB publiceert elk jaar een overzicht met de precieze betaaldata. Voor 2025 kunt u bijvoorbeeld rekenen op de volgende (geschatte) betaaldata (controleer altijd de officiële SVB-kalender voor de exacte data):
- Januari: rond 23 januari
- Februari: rond 21 februari
- Maart: rond 24 maart
- April: rond 23 april
- Mei: rond 22 mei (inclusief vakantiegeld)
- Juni: rond 23 juni
- Juli: rond 23 juli
- Augustus: rond 22 augustus
- September: rond 23 september
- Oktober: rond 23 oktober
- November: rond 24 november
- December: rond 19 december (vaak iets eerder vanwege de feestdagen)
Let op: dit zijn de data waarop de SVB het geld overmaakt. Afhankelijk van uw bank kan het dezelfde dag of de volgende werkdag op uw rekening staan.
Hoe Laat Staat het Geld op Uw Rekening?
De SVB streeft ernaar dat het geld op de betaaldag zelf op uw rekening staat. Een exact tijdstip is niet te geven, omdat dit afhangt van de verwerkingstijden tussen de verschillende banken. Meestal staat het bedrag in de loop van de dag op uw rekening.
Vakantiegeld: Wanneer en Hoeveel?
Naast de maandelijkse AOW-uitkering bouwt u ook vakantiegeld op. Het vakantiegeld wordt één keer per jaar uitbetaald, tegelijk met de AOW-uitkering van mei. De hoogte van het vakantiegeld is een vast bruto bedrag per maand dat u AOW ontvangt. De exacte bruto bedragen voor het vakantiegeld worden jaarlijks vastgesteld en zijn verschillend voor alleenstaanden en gehuwden/samenwonenden. Op het vakantiegeld worden ook loonheffing en de bijdrage Zorgverzekeringswet (Zvw) ingehouden.
Hoe Hoog is de AOW-uitkering?
De hoogte van uw AOW-uitkering is niet voor iedereen gelijk. Deze hangt af van uw opbouwgeschiedenis en uw leefsituatie (alleenstaand of samenwonend/gehuwd).
Factoren die de Hoogte Bepalen
Zoals eerder genoemd, bouwt u voor elk verzekerd jaar 2% AOW op. Heeft u 50 jaar opgebouwd, dan krijgt u 100%. Minder jaren betekent een lagere uitkering.
Daarnaast is uw woonsituatie van belang. Er zijn verschillende AOW-bedragen voor:
- Alleenstaanden: Zij ontvangen een AOW-uitkering gebaseerd op 70% van het netto minimumloon.
- Gehuwden of samenwonenden: Als beide partners de AOW-leeftijd hebben bereikt, ontvangen zij ieder een AOW-uitkering gebaseerd op 50% van het netto minimumloon. Samen is dat dus 100% van het netto minimumloon.
De SVB controleert uw woonsituatie. Woont u alleen, dan krijgt u de alleenstaanden-AOW. Woont u samen met iemand (partner, huisgenoot, kind ouder dan 18), dan wordt u meestal gezien als samenwonend en ontvangt u de lagere AOW-uitkering per persoon, tenzij er sprake is van een uitzondering (bijvoorbeeld een commerciële huurrelatie).
Bedragen voor Alleenstaanden en Samenwonenden/Gehuwden (Indicatief)
De AOW-bedragen worden twee keer per jaar aangepast, op 1 januari en 1 juli, aan de ontwikkeling van het minimumloon. De bedragen fluctueren dus. Ter indicatie (bruto bedragen per maand, exclusief vakantiegeld, begin 2025 – controleer SVB voor actuele bedragen):
- Alleenstaande: Ongeveer € 1.550 – € 1.650 bruto
- Gehuwd/samenwonend (per persoon): Ongeveer € 1.050 – € 1.150 bruto
Van deze bruto bedragen gaan nog loonheffing (belasting en premies volksverzekeringen) en de inkomensafhankelijke bijdrage Zvw af. Het netto bedrag dat u ontvangt, is dus lager en hangt ook af van eventuele andere inkomsten en heffingskortingen.
Korting op de AOW bij Onvolledige Opbouw
Voor elk jaar dat u in de 50 jaar voor uw AOW-leeftijd niet verzekerd was, wordt uw bruto AOW-uitkering met 2% gekort. Heeft u bijvoorbeeld 5 jaar in het buitenland gewoond zonder verzekerd te zijn, dan ontvangt u 90% van de volledige AOW-uitkering die voor uw situatie (alleenstaand of samenwonend) geldt.
Belastingen en Premies op de AOW
Uw AOW-uitkering is inkomen waarover u belasting en premies betaalt. De SVB houdt loonheffing en de bijdrage Zvw alvast in op uw bruto uitkering. Bij de inhouding van de loonheffing past de SVB de loonheffingskorting toe, tenzij u aangeeft dat deze korting al op een ander inkomen (zoals een aanvullend pensioen) moet worden toegepast. Het is belangrijk hier goed op te letten om te voorkomen dat u later moet bijbetalen bij de belastingaangifte.
AOW-gerechtigden betalen een lager tarief voor de premies volksverzekeringen, omdat ze zelf geen AOW-premie meer hoeven te betalen. Dit resulteert in een lagere belastingdruk dan voor mensen onder de AOW-leeftijd met hetzelfde bruto inkomen.
AOW en Werken: Mag Dat?
Steeds meer mensen willen of moeten ook na het bereiken van de AOW-leeftijd blijven werken. Is dat toegestaan en heeft dat gevolgen voor uw AOW-uitkering?
Geen Gevolgen voor Uw AOW-uitkering
Het goede nieuws: werken naast uw AOW heeft géén invloed op de hoogte van uw AOW-uitkering. Uw verdiensten worden niet gekort op uw AOW. U mag zoveel bijverdienen als u wilt.
Doorwerken na de AOW-leeftijd: Voordelen en Nadelen
Doorwerken kan financieel aantrekkelijk zijn, omdat u naast uw AOW (en eventueel aanvullend pensioen) extra inkomen genereert. Bovendien blijft u actief en sociaal betrokken. Fiscaal gezien kan het ook voordelig zijn (zie hieronder). Nadelen kunnen zijn dat het fysiek of mentaal zwaarder wordt, of dat u minder vrije tijd heeft.
Belastingvoordelen voor Werkende AOW’ers
Werken na de AOW-leeftijd is fiscaal relatief gunstig. Over uw AOW en aanvullend pensioen betaalt u al een lager belastingtarief omdat u geen AOW-premie meer betaalt. Ook over uw extra inkomsten uit werk betaalt u dit lagere tarief (tot een bepaald inkomensniveau). Bovendien heeft u als werkende AOW’er recht op de arbeidskorting, wat uw netto inkomen verder verhoogt.
AOW en Wonen in het Buitenland
Veel Nederlanders dromen ervan om na hun pensionering (een deel van) het jaar in het buitenland door te brengen. Wat betekent dit voor uw AOW?
Recht op AOW in het Buitenland
In principe behoudt u uw opgebouwde recht op AOW als u naar het buitenland verhuist. U heeft immers premie betaald of bent verzekerd geweest. De SVB betaalt de AOW-uitkering uit aan gerechtigden in heel veel landen wereldwijd.
Gevolgen voor de Hoogte van de Uitkering (Verdragslanden)
De hoogte van de AOW-uitkering kan wel beïnvloed worden door uw verhuizing. Nederland heeft met veel landen sociale zekerheidsverdragen gesloten (‘verdragslanden’). Woont u in een verdragsland, dan gelden specifieke afspraken. Vaak behoudt u uw volledige AOW (behoudens de 2%-korting per onverzekerd jaar).
Woont u echter in een land waarmee Nederland géén verdrag heeft, dan kunnen er beperkingen gelden. Zo kunt u bijvoorbeeld alleen de alleenstaanden-AOW ontvangen, ook al bent u gehuwd, of kan de uitkering worden beperkt tot 50% van het minimumloon. De regels verschillen per land. Daarnaast wordt de AOW voor gehuwden/samenwonenden alleen aan beide partners uitbetaald als beiden in Nederland of in een EU/EER-land of Zwitserland wonen. Woont één partner buiten deze zone, dan krijgt de partner in het buitenland mogelijk geen of een lagere AOW.
Bijdrage Zorgverzekeringswet (Zvw) via het CAK
Als u AOW ontvangt en in het buitenland woont (in een verdragsland), moet u vaak een bijdrage voor de zorg betalen. Dit loopt via het CAK. Het CAK houdt dan een bijdrage Zvw in op uw AOW-uitkering. De hoogte hangt af van het woonland.
Levensbewijs (Attestatie de vita)
Om fraude te voorkomen, vraagt de SVB aan AOW-gerechtigden in het buitenland periodiek om een ‘levensbewijs’ (Attestatie de vita). U moet dan via een lokale autoriteit laten bevestigen dat u nog in leven bent. Doet u dit niet, dan kan de AOW-betaling worden stopgezet.
Hoe Vraagt U AOW Aan?
De aanvraagprocedure voor de AOW is over het algemeen eenvoudig.
Automatische Melding van de SVB
Woont u in Nederland, dan ontvangt u ongeveer 4 maanden voordat u de AOW-leeftijd bereikt automatisch bericht van de SVB. U kunt de AOW dan eenvoudig online aanvragen met uw DigiD. De SVB heeft de meeste gegevens al.
Wat als U Geen Bericht Ontvangt?
Heeft u 3 maanden voor uw AOW-leeftijd nog geen bericht ontvangen? Neem dan zelf contact op met de SVB. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren als u recent verhuisd bent of als uw gegevens niet correct bekend zijn.
Aanvragen vanuit het Buitenland
Woont u buiten Nederland? Dan ontvangt u niet altijd automatisch bericht. Neem ongeveer 6 maanden voor uw AOW-leeftijd zelf contact op met de SVB of de sociale zekerheidsinstelling in uw woonland (als u in een verdragsland woont). De aanvraagprocedure kan dan iets langer duren.
Een Stukje Geschiedenis en de Toekomst van de AOW
De AOW is een relatief jonge voorziening, maar niet meer weg te denken uit onze samenleving.
De Invoering van de AOW (1957)
De Algemene Ouderdomswet werd ingevoerd in 1957 onder minister Willem Drees. Het doel was om iedere Nederlander van 65 jaar en ouder een basispensioen te garanderen, ongeacht arbeidsverleden of vermogen. Het was een revolutionaire stap naar een verzorgingsstaat, gebaseerd op solidariteit: de werkenden betalen via premies voor de AOW van de ouderen (omslagstelsel).
Waarom Stijgt de AOW-leeftijd?
De belangrijkste reden voor de stijging van de AOW-leeftijd is de veranderende demografie. We leven gemiddeld steeds langer (vergrijzing) en er worden minder kinderen geboren (ontgroening). Hierdoor zijn er steeds minder werkenden om de AOW van een groeiend aantal ouderen te betalen. Om het stelsel betaalbaar te houden, heeft de overheid besloten de leeftijd waarop men AOW ontvangt, te verhogen en te koppelen aan de levensverwachting.
Discussies over Duurzaamheid en Aanpassingen
De AOW blijft onderwerp van discussie. Hoe houden we het stelsel betaalbaar en eerlijk voor huidige en toekomstige generaties? Moet de koppeling aan de levensverwachting anders? Moeten zware beroepen eerder AOW krijgen? Deze vragen zullen de komende jaren ongetwijfeld nog vaak terugkeren in het politieke en maatschappelijke debat.
Veelgestelde Vragen en Misverstanden
Tot slot beantwoorden we nog enkele veelgestelde vragen en ruimen we wat misverstanden uit de weg.
Is AOW hetzelfde als pensioen?
Nee, AOW is het basispensioen van de overheid. De meeste mensen bouwen daarnaast via hun werkgever een aanvullend pensioen op bij een pensioenfonds of verzekeraar. De AOW en het aanvullend pensioen vormen samen uw totale pensioeninkomen.
Wat als mijn partner jonger is?
Vroeger bestond er een partnertoeslag voor AOW’ers met een partner die de AOW-leeftijd nog niet had bereikt en weinig of geen eigen inkomen had. Deze toeslag is sinds 2015 afgeschaft voor nieuwe gevallen. Alleen als u vóór 1 april 2015 al AOW met partnertoeslag ontving, kunt u deze onder voorwaarden behouden.
Kan ik eerder AOW krijgen?
Nee, het is wettelijk niet mogelijk om uw AOW-uitkering eerder te laten ingaan dan op uw vastgestelde AOW-leeftijd. U kunt wel eventueel eerder stoppen met werken door gebruik te maken van spaargeld, vervroegd aanvullend pensioen of een eventuele RVU-regeling (Regeling Vervroegd Uittreden).
Wat is de IOAOW?
De IOAOW (Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers) is een aanvullende uitkering voor mensen die na hun 50e werkloos zijn geworden en bij het bereiken van de AOW-leeftijd nog geen volledige AOW hebben opgebouwd of een jongere partner zonder voldoende inkomen hebben. Het vult het inkomen aan tot bijstandsniveau.
Conclusie: Goed Voorbereid op Uw AOW
De AOW is een belangrijk fundament onder uw financiële toekomst na pensionering. Weten wanneer u de AOW-leeftijd bereikt, hoe de uitkering wordt berekend en wanneer deze wordt uitbetaald, geeft rust en helpt bij het plannen van uw pensioen. Hoewel de AOW-leeftijd stijgt, blijft de AOW een cruciale basisvoorziening.
Zorg dat u op de hoogte bent van uw persoonlijke AOW-leeftijd en de voorwaarden die voor u gelden, zeker als u periodes in het buitenland heeft gewoond of gewerkt. Controleer de betaaldata en houd rekening met de inhoudingen. Door u goed te informeren via de SVB en eventueel financieel adviseurs, kunt u optimaal gebruikmaken van de AOW en vol vertrouwen genieten van uw welverdiende pensioen.