Een scheiding is een ingrijpende gebeurtenis, zowel emotioneel als financieel. Naast de pijn en het verdriet die ermee gepaard gaan, komen er vaak ook heel wat praktische en financiële zaken op je af. Een van de eerste vragen die bij veel mensen opkomt, is dan ook: wat kost een scheiding eigenlijk? Het antwoord op die vraag is helaas niet eenvoudig en hangt af van verschillende factoren. In dit artikel duiken we dieper in de diverse kostenposten die bij een scheiding in Nederland komen kijken, zodat je een beter beeld krijgt van wat je financieel kunt verwachten.
De kosten van een advocaat
In Nederland is het in de meeste gevallen verplicht om een advocaat in te schakelen als je wilt scheiden. Dit geldt in ieder geval voor een zogenaamde ‘echtscheiding op tegenspraak’, waarbij jij en je partner het niet eens zijn over de scheiding of de gevolgen daarvan. Ook bij een ‘gezamenlijk verzoek tot echtscheiding’, waarbij jullie het wel eens zijn, is het in principe nodig om een advocaat te hebben. Vaak wordt er dan één gezamenlijke advocaat ingeschakeld om de scheiding af te handelen.
De kosten van een advocaat kunnen sterk variëren. Advocaten hanteren doorgaans een uurtarief, dat afhankelijk is van hun ervaring, specialisatie en de complexiteit van de zaak. Gemiddeld liggen de uurtarieven van advocaten in Nederland tussen de €150 en €350, exclusief btw. De totale kosten van de advocaat zijn dus afhankelijk van het aantal uren dat de advocaat aan jouw zaak besteedt.
Bij een gezamenlijk verzoek tot echtscheiding zijn de kosten vaak lager, omdat de advocaat de belangen van beide partijen behartigt en er doorgaans minder discussie is. Bij een echtscheiding op tegenspraak kunnen de kosten aanzienlijk hoger oplopen, zeker als er veel geschillen zijn over bijvoorbeeld de verdeling van bezittingen, alimentatie of de omgangsregeling voor de kinderen. In dat geval kan de zaak lang duren en veel juridisch werk vergen.
Het is verstandig om vooraf duidelijke afspraken te maken met de advocaat over de kosten. Vraag naar het uurtarief, een schatting van het totale aantal uren en of er eventuele bijkomende kosten zijn, zoals griffierechten (de kosten die je aan de rechtbank moet betalen). Sommige advocaten bieden ook vaste prijsafspraken aan voor bepaalde procedures.
De kosten van een mediator
In plaats van een advocaat in te schakelen, of in aanvulling daarop, kunnen jullie er ook voor kiezen om een mediator te betrekken bij de scheiding. Een mediator is een onafhankelijke derde die jullie helpt om samen tot afspraken te komen over de scheiding en de gevolgen daarvan. Mediation is vaak een goedkopere en minder conflictueuze manier om te scheiden dan via de rechter.
De kosten van een mediator worden meestal verdeeld tussen beide partijen. Ook mediators hanteren vaak een uurtarief, dat vergelijkbaar kan zijn met dat van een advocaat, maar soms ook lager ligt. Een mediationtraject duurt gemiddeld korter dan een juridische procedure, waardoor de totale kosten vaak lager uitvallen. Bovendien voorkom je met mediation vaak de kosten van een langdurige en dure rechtszaak.
Een ander voordeel van mediation is dat jullie zelf meer controle hebben over de uitkomst van de scheiding. De mediator helpt jullie om in gesprek te blijven en naar oplossingen te zoeken die voor beide partijen acceptabel zijn. Dit kan vooral belangrijk zijn als er kinderen bij de scheiding betrokken zijn, omdat een goede communicatie tussen de ouders ook na de scheiding essentieel is.
Griffierechten
Naast de kosten van een advocaat of mediator, moet je ook rekening houden met de griffierechten. Dit zijn de kosten die je aan de rechtbank moet betalen om de scheidingsprocedure in gang te zetten. De hoogte van de griffierechten is afhankelijk van of het een gezamenlijk verzoek tot echtscheiding betreft of een echtscheiding op tegenspraak, en of je een laag inkomen hebt.
In 2024 bedragen de griffierechten voor een gezamenlijk verzoek tot echtscheiding €314 per persoon (dus €628 in totaal). Bij een echtscheiding op tegenspraak zijn de griffierechten hoger, namelijk €860 per persoon. Als je een laag inkomen hebt, kun je mogelijk in aanmerking komen voor gesubsidieerde rechtsbijstand (ook wel een ’toevoeging’ genoemd), waarbij de overheid een deel van de kosten van de advocaat en de griffierechten betaalt. Je betaalt dan alleen een eigen bijdrage, waarvan de hoogte afhankelijk is van je inkomen en vermogen.
Kosten voor financieel advies
Een scheiding heeft vaak grote financiële gevolgen. Denk aan de verdeling van de echtelijke woning, de inboedel, spaargeld, beleggingen en eventuele schulden. Ook alimentatie voor de ex-partner en/of de kinderen kan een aanzienlijke kostenpost vormen. Het is daarom verstandig om financieel advies in te winnen om de financiële gevolgen van de scheiding goed in kaart te brengen en te kijken naar de beste oplossingen voor jouw situatie.
Een financieel adviseur kan je helpen bij het opstellen van een financieel plan na de scheiding, het berekenen van de alimentatie, het regelen van de hypotheek en andere financiële zaken. De kosten van een financieel adviseur variëren, afhankelijk van de complexiteit van de situatie en het aantal uren dat de adviseur nodig heeft. Het is raadzaam om vooraf een offerte aan te vragen, zodat je weet waar je aan toe bent.
Kosten voor psychologische hulp
Een scheiding is een emotioneel zware periode. Het is dan ook niet ongebruikelijk dat mensen na een scheiding behoefte hebben aan psychologische hulp. Een therapeut of coach kan je helpen om de scheiding te verwerken, om te gaan met de veranderingen in je leven en om een nieuwe toekomst op te bouwen. De kosten voor psychologische hulp kunnen variëren, afhankelijk van de soort hulp, de frequentie en de duur van de behandeling. Sommige zorgverzekeringen vergoeden een deel van de kosten voor psychologische hulp, dus het is verstandig om dit na te vragen bij je verzekeraar.
Overige kosten
Naast de bovengenoemde kosten kunnen er nog andere kosten bij een scheiding komen kijken. Denk bijvoorbeeld aan:
- Kosten voor een notaris, bijvoorbeeld voor het overdragen van de echtelijke woning of het aanpassen van testamenten.
- Kosten voor een makelaar, als de echtelijke woning verkocht moet worden.
- Verhuiskosten, als een van beide partners de woning verlaat.
- Kosten voor kinderopvang, als de zorg voor de kinderen anders verdeeld wordt.
- Kosten voor alimentatie, zowel partneralimentatie als kinderalimentatie.
- Kosten voor het aanpassen van verzekeringen en abonnementen.
- Eventuele belastinggevolgen van de scheiding.
Het is belangrijk om al deze mogelijke kostenposten in kaart te brengen, zodat je niet voor verrassingen komt te staan.
Hoe kun je de kosten van een scheiding beperken?
Een scheiding kan een dure aangelegenheid zijn, maar er zijn manieren om de kosten te beperken:
- Ga in gesprek met je partner: Probeer om zoveel mogelijk afspraken in goed overleg te maken. Dit kan veel tijd en geld besparen bij de advocaat of mediator.
- Kies voor mediation: Mediation is vaak goedkoper dan een juridische procedure via de rechter.
- Schakel één gezamenlijke advocaat in: Als jullie het over de meeste zaken eens zijn, kan het voordeliger zijn om één gezamenlijke advocaat in te schakelen.
- Vraag om een vaste prijsafspraak: Sommige advocaten en mediators bieden vaste prijsafspraken aan voor bepaalde procedures.
- Controleer of je in aanmerking komt voor gesubsidieerde rechtsbijstand: Als je een laag inkomen hebt, kun je mogelijk een beroep doen op een toevoeging.
- Win financieel advies in: Een financieel adviseur kan je helpen om de financiële gevolgen van de scheiding goed in kaart te brengen en te zoeken naar de meest kostenefficiënte oplossingen.
- Wees realistisch en vermijd onnodige conflicten: Lange en ingewikkelde procedures drijven de kosten op. Probeer om de focus te houden op een snelle en redelijke afhandeling van de scheiding.
Conclusie
De kosten van een scheiding kunnen aanzienlijk zijn en zijn afhankelijk van verschillende factoren, zoals de complexiteit van de scheiding, de keuze voor een advocaat of mediator, en eventuele bijkomende kosten. Het is belangrijk om je goed te informeren over de mogelijke kostenposten en om waar mogelijk te proberen de kosten te beperken. Door open te communiceren met je partner, eventueel te kiezen voor mediation en financieel advies in te winnen, kun je de financiële impact van de scheiding wellicht wat verzachten. Onthoud dat de emotionele kosten van een vechtscheiding vaak nog veel hoger kunnen zijn dan de financiële kosten. Een constructieve en respectvolle aanpak is dan ook in ieders belang.