Krentenbaard, ook wel impetigo genoemd, is een veelvoorkomende en zeer besmettelijke bacteriële infectie van de huid. Vooral bij jonge kinderen komt het vaak voor, maar ook volwassenen kunnen ermee te maken krijgen. Hoewel krentenbaard meestal onschuldig is en goed te behandelen, kan het vervelend en soms pijnlijk zijn. In dit artikel duiken we dieper in de wereld van krentenbaard. We bespreken wat het precies is, hoe je het kunt herkennen, hoe het wordt veroorzaakt, hoe het behandeld wordt en vooral hoe je kunt voorkomen dat je ermee besmet raakt.
Wat is krentenbaard precies?
Krentenbaard is een infectie van de bovenste lagen van de huid, veroorzaakt door bacteriën. De meest voorkomende boosdoeners zijn de Staphylococcus aureus en de Streptococcus pyogenes bacterie. Deze bacteriën kunnen via kleine wondjes, zoals schaafwonden, insectenbeten of eczeem, de huid binnendringen en daar een infectie veroorzaken. De naam “krentenbaard” komt van de typische blaasjes en korstjes die ontstaan. Deze korstjes hebben vaak een gelige of honingachtige kleur, die wel wat lijkt op krenten.
Hoe herken je krentenbaard? De symptomen op een rij
De symptomen van krentenbaard kunnen variëren, maar er zijn een aantal duidelijke kenmerken waaraan je de infectie kunt herkennen. De meest voorkomende symptomen zijn:
- Kleine rode blaasjes: In het begin verschijnen er kleine, rode blaasjes op de huid. Deze blaasjes zijn vaak gevuld met helder vocht.
- Blaasjes die openbarsten: De blaasjes zijn fragiel en barsten snel open. Hierdoor ontstaat een nat, rood plekje op de huid.
- Gele of honingkleurige korstjes: Nadat de blaasjes zijn opengebarsten, droogt het vocht op en vormt er een typische gele of honingkleurige korst. Dit is het meest herkenbare kenmerk van krentenbaard.
- Jeuk: De plekjes met krentenbaard kunnen behoorlijk jeuken, wat vooral voor kinderen erg vervelend kan zijn. Door de jeuk gaan kinderen vaak krabben, waardoor de infectie zich gemakkelijk kan verspreiden naar andere delen van het lichaam of naar andere mensen.
- Pijn: Hoewel jeuk het meest voorkomende gevoel is, kunnen de plekjes ook pijnlijk of gevoelig aanvoelen, vooral als ze groter zijn of op een gevoelige plek zitten.
- Verspreiding: Krentenbaard is erg besmettelijk en kan zich snel uitbreiden naar andere delen van het lichaam door aanraking. Ook kan het gemakkelijk worden overgedragen op andere mensen.
- Locatie: Krentenbaard komt het vaakst voor rond de neus en mond, maar het kan ook op andere plekken op het lichaam voorkomen, zoals op de handen, voeten, armen en benen.
In sommige gevallen, vooral bij een ernstigere infectie, kunnen er ook andere symptomen optreden, zoals lichte koorts of opgezette lymfeklieren in de buurt van de infectie.
Hoe raak je besmet met krentenbaard? De oorzaken en verspreiding
Krentenbaard is een bacteriële infectie en wordt veroorzaakt door de eerdergenoemde bacteriën. Maar hoe komen deze bacteriën op je huid terecht en hoe veroorzaken ze een infectie?
- Direct contact: De meest voorkomende manier om besmet te raken met krentenbaard is door direct contact met iemand die de infectie heeft. Dit kan gebeuren door huid-op-huid contact, zoals knuffelen, hand geven of het delen van handdoeken of speelgoed.
- Indirect contact: Je kunt ook besmet raken door indirect contact, bijvoorbeeld door het aanraken van voorwerpen die besmet zijn met de bacteriën, zoals speelgoed, deurknoppen, beddengoed of kleding. Als je vervolgens je gezicht aanraakt, kunnen de bacteriën alsnog in je lichaam terechtkomen.
- Bestaande huidbeschadiging: De bacteriën die krentenbaard veroorzaken, kunnen gemakkelijker de huid binnendringen als er al sprake is van een beschadiging. Denk hierbij aan kleine wondjes, schaafwonden, insectenbeten, eczeem of een andere huidziekte die de barrière van de huid heeft aangetast.
- Hygiëne: Een slechte hygiëne kan de kans op besmetting vergroten. Regelmatig je handen wassen, vooral na contact met anderen of met potentieel besmette oppervlakken, is belangrijk om de verspreiding van bacteriën te voorkomen.
Krentenbaard is het meest besmettelijk in het stadium waarin de blaasjes openbarsten en er vocht vrijkomt. Zodra de korstjes zijn gevormd, neemt de besmettelijkheid af, maar het is nog steeds mogelijk om de infectie over te dragen.
Wie is er vatbaar voor krentenbaard?
Hoewel iedereen krentenbaard kan krijgen, zijn er bepaalde groepen die er vatbaarder voor zijn:
- Jonge kinderen: Kinderen in de leeftijd van 2 tot 5 jaar zijn het meest vatbaar voor krentenbaard. Dit komt onder andere doordat ze vaker kleine wondjes oplopen tijdens het spelen en hun immuunsysteem nog niet volledig ontwikkeld is. Ook hebben ze vaker nauw contact met andere kinderen op de crèche of de basisschool, waardoor de kans op verspreiding groter is.
- Mensen met een verzwakt immuunsysteem: Mensen met een verzwakt immuunsysteem, bijvoorbeeld door ziekte of medicijngebruik, hebben een grotere kans om infecties op te lopen, waaronder krentenbaard.
- Mensen met huidproblemen: Mensen met bestaande huidproblemen, zoals eczeem, psoriasis of waterpokken, hebben een verhoogd risico op krentenbaard, omdat de beschadigde huid een makkelijkere toegangspoort vormt voor de bacteriën.
- Sporters: Vooral sporters die veel direct huidcontact hebben, zoals worstelaars of rugbyspelers, lopen een hoger risico op krentenbaard.
- Mensen in warme en vochtige klimaten: De bacteriën die krentenbaard veroorzaken, gedijen goed in warme en vochtige omstandigheden. Daarom komt de infectie vaker voor in tropische klimaten en tijdens de zomermaanden.
De diagnose stellen: Wanneer naar de dokter?
In de meeste gevallen is krentenbaard goed te herkennen aan de typische blaasjes en gele korstjes. Vaak is een bezoek aan de huisarts niet direct nodig, vooral als de infectie beperkt is en niet ernstig lijkt. Echter, in sommige gevallen is het wel verstandig om contact op te nemen met de huisarts:
- Als de infectie zich snel uitbreidt: Als de krentenbaard zich binnen korte tijd over een groot deel van het lichaam verspreidt.
- Als de plekjes erg pijnlijk zijn: Als de plekjes met krentenbaard erg pijnlijk of gezwollen zijn.
- Als je koorts hebt: Als je naast de huiduitslag ook koorts hebt.
- Als je een verzwakt immuunsysteem hebt: Als je een aandoening hebt die je immuunsysteem verzwakt of als je medicijnen gebruikt die je immuunsysteem onderdrukken.
- Als de infectie niet verbetert na een paar dagen: Als je de infectie zelf behandelt met goede hygiëne en de klachten niet verminderen of zelfs verergeren.
- Bij twijfel: Als je twijfelt of het wel krentenbaard is of als je je zorgen maakt.
De huisarts kan de diagnose meestal stellen op basis van het uiterlijk van de huiduitslag. Soms kan het nodig zijn om een kweek van de huid te nemen om de exacte bacterie te identificeren, maar dit is niet altijd nodig.
De behandeling van krentenbaard: Wat kun je eraan doen?
De behandeling van krentenbaard is gericht op het bestrijden van de bacteriële infectie en het voorkomen van verdere verspreiding. De behandeling kan bestaan uit:
- Goede hygiëne: Een goede hygiëne is essentieel bij de behandeling van krentenbaard. Dit houdt in dat je de plekjes met krentenbaard voorzichtig moet wassen met lauw water en eventueel een milde zeep. Dep de huid daarna voorzichtig droog met een schone handdoek. Was je handen regelmatig en grondig, vooral na het aanraken van de geïnfecteerde plekken.
- Korstjes verwijderen: Het is belangrijk om de korstjes voorzichtig te verwijderen, zodat de medicatie goed kan doordringen. Dit kun je doen door de korstjes te weken met een warm, vochtig washandje. Probeer de korstjes er niet af te krabben, want dit kan de huid beschadigen en de infectie verergeren.
- Antibiotische zalf: In de meeste gevallen zal de huisarts een antibiotische zalf voorschrijven. Deze zalf moet je meerdere keren per dag dun aanbrengen op de geïnfecteerde plekken. De antibiotica in de zalf doden de bacteriën en helpen de infectie te genezen. Het is belangrijk om de zalf de hele kuur te gebruiken, ook als de klachten al eerder verminderen.
- Antibiotische tabletten of drank: In sommige gevallen, bijvoorbeeld bij een ernstige of uitgebreide infectie, kan de huisarts besluiten om antibiotische tabletten of een drank voor te schrijven. Deze antibiotica werken van binnenuit om de infectie te bestrijden.
- Isolatie: Om verdere verspreiding van de infectie te voorkomen, is het belangrijk om contact met anderen te vermijden, vooral met jonge kinderen en mensen met een verzwakt immuunsysteem. Kinderen met krentenbaard mogen vaak niet naar de crèche of school totdat de infectie niet meer besmettelijk is, meestal na 48 uur behandeling met antibiotica of als de korstjes zijn opgedroogd.
Voorkomen is beter dan genezen: Tips om krentenbaard te voorkomen
Hoewel krentenbaard goed te behandelen is, is het natuurlijk beter om te voorkomen dat je ermee besmet raakt. Hier zijn een aantal tips om de kans op krentenbaard te verkleinen:
- Goede hygiëne: Was je handen regelmatig en grondig met water en zeep, vooral na contact met anderen, na het aanraken van potentieel besmette oppervlakken en voor het eten. Leer kinderen ook hoe ze hun handen goed moeten wassen.
- Vermijd direct contact: Probeer direct contact te vermijden met mensen die krentenbaard hebben, vooral als ze open blaasjes of natte plekjes hebben.
- Deel geen persoonlijke spullen: Deel geen handdoeken, washandjes, kleding, beddengoed, scheermesjes of andere persoonlijke spullen met anderen, vooral niet met mensen die krentenbaard hebben.
- Reinig en bedek wondjes: Reinig kleine wondjes, schaafwonden en insectenbeten direct met water en zeep en dek ze eventueel af met een pleister. Dit voorkomt dat bacteriën de kans krijgen om de huid binnen te dringen.
- Vermijd krabben: Probeer niet te krabben aan jeukende plekjes, zoals insectenbeten of eczeem. Krabben kan de huid beschadigen en het risico op een bacteriële infectie vergroten.
- Wees alert in omgevingen met een hoog risico: Wees extra alert op hygiëne in omgevingen waar veel mensen dicht op elkaar leven, zoals crèches, scholen en sportclubs.
- Versterk je immuunsysteem: Een gezond immuunsysteem kan helpen om infecties te voorkomen. Zorg voor een gezonde levensstijl met voldoende slaap, gezonde voeding en regelmatige lichaamsbeweging.
Mogelijke complicaties van krentenbaard
In de meeste gevallen verloopt krentenbaard zonder complicaties en geneest de infectie binnen een paar weken met de juiste behandeling. Echter, in zeldzame gevallen kunnen er complicaties optreden:
- Cellulitis: Dit is een diepere infectie van de huid en het onderliggende weefsel. Het kan leiden tot roodheid, zwelling, pijn en koorts. Cellulitis vereist behandeling met antibiotica.
- Nierproblemen (glomerulonefritis): In zeer zeldzame gevallen kan een infectie met de Streptococcus pyogenes bacterie leiden tot nierproblemen. Dit treedt meestal enkele weken na de huidinfectie op.
- Stafylokokken huidziekte (SSSS): Dit is een zeldzame maar ernstige huidaandoening die vooral bij jonge kinderen voorkomt. Het wordt veroorzaakt door toxines die door sommige stammen van de Staphylococcus aureus bacterie worden geproduceerd. SSSS kenmerkt zich door een rode, schilferige huid die gemakkelijk loslaat. Het vereist onmiddellijke medische behandeling.
Hoewel deze complicaties zeldzaam zijn, is het belangrijk om alert te zijn en contact op te nemen met een arts als je ongewone symptomen ervaart tijdens of na een infectie met krentenbaard.
Krentenbaard: Een veelvoorkomende, maar goed te behandelen infectie
Krentenbaard is een veelvoorkomende huidinfectie die vooral bij jonge kinderen voorkomt. Het is erg besmettelijk, maar gelukkig meestal onschuldig en goed te behandelen met antibiotica en goede hygiëne. Door de symptomen te herkennen, de oorzaken te begrijpen en de juiste voorzorgsmaatregelen te nemen, kun je de kans op besmetting verkleinen en de infectie effectief behandelen als je er toch mee te maken krijgt. Onthoud dat goede hygiëne altijd de basis is in de preventie en behandeling van infectieziekten, waaronder krentenbaard.