Hoe Zien Aambeien Eruit? Een Gedetailleerde Gids

Aambeien. Een onderwerp waar niet graag over gesproken wordt, maar waar ontzettend veel mensen, jong en oud, vroeg of laat mee te maken krijgen. De schaamte is vaak groot, en de onwetendheid over wat het precies zijn en – belangrijker nog – hoe ze eruitzien, kan leiden tot onnodige angst of het uitstellen van een bezoek aan de huisarts. Juist omdat het zo’n veelvoorkomende kwaal is, is het goed om te weten wat je kunt verwachten. Hoe herken je aambeien? Hoe zien de verschillende soorten eruit? En wanneer is het tijd om aan de bel te trekken? In dit artikel duiken we dieper in de wereld van aambeien, met een specifieke focus op hun uiterlijk.

Wat Zijn Aambeien Eigenlijk?

Voordat we kijken naar hoe aambeien eruitzien, is het handig om te begrijpen wat ze zijn. Rondom de anus en aan de binnenkant van het laatste stukje van de darm (het rectum) bevinden zich zogenaamde ‘zwellichamen’. Dit zijn netwerken van kleine bloedvaatjes en bindweefsel, bedekt met slijmvlies. Ze spelen een rol bij het lucht- en vochtdicht afsluiten van de anus, een soort extra ‘kussentjes’. Wanneer deze zwellichamen onder druk komen te staan, bijvoorbeeld door hard persen bij de ontlasting, langdurig zitten, zwangerschap, overgewicht of veel hoesten, kunnen ze uitzetten, opzwellen en geïrriteerd raken. Dán spreken we van aambeien (ook wel hemorroïden genoemd). Het zijn dus eigenlijk gezwollen, uitgezakte bloedvaten op een vervelende plek.

Twee Hoofdsoorten: Inwendig en Uitwendig

De locatie van de gezwollen zwellichamen bepaalt grotendeels hoe aambeien eruitzien en welke klachten ze geven. We onderscheiden twee hoofdtypen:

• Inwendige aambeien (interne hemorroïden): Deze bevinden zich aan de binnenkant van de anus, in het rectum. Ze zijn normaal gesproken niet zichtbaar en vaak ook niet voelbaar.
• Uitwendige aambeien (externe hemorroïden): Deze ontstaan onder de huid rondom de anusopening. Ze zijn dus aan de buitenkant gelokaliseerd.

Deze tweedeling is belangrijk, want het uiterlijk verschilt aanzienlijk.

Hoe Zien Uitwendige Aambeien Eruit?

Uitwendige aambeien zijn de variant die je het meest direct kunt zien of voelen. Hoe zien ze er typisch uit?

• Zachte Bultjes of Knobbeltjes: Vaak voelen en zien ze eruit als zachte, huidkleurige of licht roze/rode bultjes rond de anus. De grootte kan variëren van een speldenknop tot een druif.
• Locatie: Ze zitten echt aan de buitenkant, onder de huid rond de anale opening. Soms is het één enkel bultje, soms zijn het er meerdere bij elkaar.
• Gevoeligheid: Ze kunnen gevoelig zijn bij aanraking, vooral tijdens of na de stoelgang, of bij het afvegen. Ze kunnen ook jeuken of irriteren.
• Zwelling: Bij irritatie of druk kunnen ze verder opzwellen, waardoor ze duidelijker zichtbaar en voelbaar worden.
• Marisken (Skin Tags): Nadat een uitwendige aambei (vooral een getromboseerde, zie hieronder) is geslonken, kan er een uitgerekt huidflapje achterblijven. Dit wordt een ‘mariske’ of ‘skin tag’ genoemd. Het is een onschuldig restverschijnsel, een soort leeg huidzakje, dat eruitziet als een slap flapje huid rond de anus. Marisken zelf zijn geen aambeien meer, maar kunnen wel voor hygiënische ongemakken of jeuk zorgen.

Het beeld van uitwendige aambeien kan dus variëren van nauwelijks zichtbare, kleine zwellingen tot duidelijke, soms pijnlijke knobbels rond de anus.

Hoe Zien Inwendige Aambeien Eruit? (En Wanneer Worden Ze Zichtbaar?)

Inwendige aambeien zijn lastiger, want die zie je normaal gesproken niet. Ze zitten immers binnenin. Het meest voorkomende teken van inwendige aambeien is daarom geen visueel kenmerk, maar een symptoom:

• Helderrood Bloedverlies: Het meest typische symptoom is pijnloos, helderrood bloedverlies tijdens of direct na de ontlasting. Je ziet het vaak op het toiletpapier, druppels in de wc-pot, of streepjes bloed op de ontlasting zelf. Dit komt doordat de dunne slijmvlieslaag over de gezwollen bloedvaten gemakkelijk beschadigt raakt door passerende ontlasting.

Hoewel ze binnenin zitten, kunnen inwendige aambeien onder bepaalde omstandigheden wél zichtbaar worden. Dit gebeurt wanneer ze naar buiten zakken (prolaps). Artsen delen dit vaak in gradaties in:

• Graad 1: De aambeien blijven binnen, bloeden soms, maar zakken niet uit. Ze zijn dus niet zichtbaar.
• Graad 2: De aambeien zakken uit tijdens het persen (bij de ontlasting), maar trekken zich daarna spontaan weer terug naar binnen. Als ze uitzakken, kun je ze zien als roze/rode, vochtige, zachte uitstulpingen die uit de anus komen.
• Graad 3: De aambeien zakken uit tijdens het persen of soms zelfs spontaan bij inspanning (tillen, hoesten), en trekken zich niet meer vanzelf terug. Je moet ze zelf met de vinger terugduwen. Het uiterlijk is vergelijkbaar met graad 2: zichtbare, zachte, slijmvliesbeklede zwellingen buiten de anus. Soms lijken het een soort trosjes.
• Graad 4: De aambeien zijn permanent uitgezakt en kunnen niet meer teruggeduwd worden. Ze zijn constant zichtbaar als roze/rode, vaak wat donkerder gekleurde, vochtige zwellingen of een krans van zwellingen rond de anus. Dit kan erg pijnlijk en ongemakkelijk zijn en gaat vaak gepaard met slijmverlies en jeuk.

Uitgezakte inwendige aambeien zien er dus anders uit dan de ‘gewone’ uitwendige aambeien. Ze zijn meer roodachtig, bedekt met slijmvlies (waardoor ze wat ‘natter’ kunnen lijken) en komen echt ‘van binnen naar buiten’.

Het Bijzondere Geval: Getromboseerde Aambeien

Een aparte vermelding verdient de getromboseerde uitwendige aambei. Dit is een acute en vaak zeer pijnlijke situatie. Hierbij ontstaat er een bloedstolsel (trombose) in een uitwendige aambei.

Hoe ziet een getromboseerde aambei eruit?

• Plotselinge, Harde Knobbel: Het ontstaat vaak acuut, binnen enkele uren. Je voelt een harde, gespannen knobbel aan de rand van de anus.
• Intense Pijn: Dit is het meest kenmerkende symptoom. De pijn is vaak constant aanwezig en verergert bij zitten, lopen en ontlasting.
• Blauw/Paarse Kleur: Door het gestolde bloed kleurt de knobbel vaak donkerblauw of paarsig. Dit is een duidelijk onderscheidend kenmerk ten opzichte van ‘gewone’ uitwendige aambeien.
• Grootte: De grootte kan variëren, maar ze zijn vaak duidelijk voelbaar en zichtbaar als een gespannen, pijnlijke bal.

Een getromboseerde aambei ziet er dus alarmerender uit en voelt veel pijnlijker dan een standaard aambei. Hoewel het meestal vanzelf overgaat (het stolsel lost op en de pijn neemt binnen dagen tot weken af, soms met achterlating van een mariske), is het vanwege de pijn vaak reden om snel medische hulp te zoeken. Soms kan een arts besluiten een klein sneetje te maken om het stolsel te verwijderen en de druk en pijn direct te verlichten.

Symptomen die Samenhangen met het Uiterlijk

De klachten die je ervaart, hangen vaak direct samen met hoe de aambeien eruitzien of waar ze zich bevinden:

• Zichtbare zwelling (uitwendig of prolaps): Geeft vaak een ongemakkelijk, drukkend gevoel. Kan problemen geven bij het schoonhouden.
• Jeuk en Irritatie: Komt vaak voor bij zowel inwendige (door slijmverlies bij prolaps) als uitwendige aambeien (door de zwelling zelf of vocht). De huid rondom kan er rood en geïrriteerd uitzien.
• Bloed: Helderrood bloed op papier of in de pot wijst meestal op inwendige aambeien die beschadigd zijn. Bij uitwendige aambeien kan er soms ook wat bloed zijn, zeker als de huid kapotgaat. Donkerder bloed of bloed vermengd met de ontlasting is meestal géén teken van aambeien en reden voor nader onderzoek.
• Pijn: ‘Gewone’ inwendige aambeien zijn zelden pijnlijk (tenzij uitgezakt en afgekneld). ‘Gewone’ uitwendige aambeien kunnen gevoelig of licht pijnlijk zijn. Ernstige, acute pijn wijst vaak op een getromboseerde aambei.
• Slijmverlies: Kan optreden bij uitgezakte inwendige aambeien, wat leidt tot een vochtig gevoel en huidirritatie rond de anus.

Zelf Kijken? Wees Voorzichtig

Het is begrijpelijk dat je zelf wilt kijken als je klachten hebt. Met een spiegeltje kun je soms uitwendige aambeien of uitgezakte inwendige aambeien zien. Je kunt ook voorzichtig met een vinger rond de anus voelen naar bultjes. Wees hierbij wel voorzichtig om verdere irritatie te voorkomen. Belangrijk is: zelfdiagnose is riskant. Er zijn andere aandoeningen die klachten rond de anus kunnen geven en soms lijken op aambeien.

Wat Kan Het Nog Meer Zijn? (Differentiaaldiagnose)

Hoewel aambeien vaak de oorzaak zijn van anale klachten, is het cruciaal om te weten dat andere aandoeningen vergelijkbare symptomen of een vergelijkbaar uiterlijk kunnen hebben. Denk bijvoorbeeld aan:

• Anale fissuur (kloofje): Een scheurtje in de anus, vaak zeer pijnlijk tijdens en na de ontlasting, met soms wat helderrood bloedverlies. Ziet eruit als een streepvormige wond.
• Marisken (skin tags): Zoals genoemd, huidflapjes die vaak restanten zijn van aambeien. Zien eruit als slappe huidplooitjes.
• Anale wratten (condylomata acuminata): Veroorzaakt door het HPV-virus. Zien eruit als kleine, bloemkoolachtige wratjes.
• Perianaal abces: Een pijnlijke, rode, warme zwelling naast de anus, gevuld met pus. Gaat vaak gepaard met koorts.
• Poliepen of tumoren: Hoewel zeldzamer, kunnen ook poliepen of kwaadaardige tumoren in het rectum of de anus bloedverlies of een voelbare zwelling veroorzaken.

Juist omdat de symptomen en het uiterlijk kunnen overlappen, is het belangrijk om bij twijfel, aanhoudende klachten, of alarmsymptomen (zie volgende sectie) altijd een arts te raadplegen voor een juiste diagnose.

Wanneer Moet Je een Arts Raadplegen?

Hoewel veel mensen met milde aambeienklachten deze zelf onder controle kunnen krijgen met aanpassingen in levensstijl (vezelrijk eten, veel drinken, niet persen) en eventueel zelfzorgmiddelen, zijn er situaties waarin een doktersbezoek echt nodig is:

• Bij twijfel over de diagnose: Weet je niet zeker of het aambeien zijn? Laat het controleren.
• Bij aanhoudende of terugkerende klachten: Als de klachten ondanks zelfzorgmaatregelen niet verbeteren of steeds terugkomen.
• Bij hevig of aanhoudend bloedverlies: Vooral als het bloed donker is of vermengd met de ontlasting.
• Bij ernstige pijn: Zeker bij acute, hevige pijn (kan wijzen op een getromboseerde aambei).
• Bij een permanent uitgezakte aambei (Graad 4): Als je de zwelling niet meer terug kunt duwen.
• Bij veranderingen in je stoelgangpatroon: Bijvoorbeeld plotselinge diarree of constipatie die aanhoudt, of een veranderde vorm van de ontlasting (bv. ‘potloodontlasting’).
• Bij onverklaarbaar gewichtsverlies.
• Bij koorts in combinatie met een pijnlijke zwelling bij de anus.

De huisarts kan door middel van vragen en lichamelijk onderzoek (kijken en soms voorzichtig met de vinger voelen, rectaal toucher) vaak al de diagnose stellen. Soms is aanvullend onderzoek nodig, zoals een proctoscopie (met een klein kijkertje de binnenkant van de anus bekijken) of een verwijzing naar een specialist.

Conclusie: Herkenning is de Eerste Stap

Hoe zien aambeien eruit? Het antwoord is niet eenduidig, omdat het afhangt van het type (inwendig of uitwendig), de gradatie (bij inwendige) en of er complicaties zijn zoals trombose. Uitwendige aambeien manifesteren zich als zachte bultjes of huidflapjes (marisken) rond de anus. Inwendige aambeien zijn meestal onzichtbaar, tenzij ze uitzakken, dan verschijnen ze als roze/rode, slijmvliesbeklede zwellingen. Een getromboseerde aambei is een acuut pijnlijke, harde, blauwpaarse knobbel.

Het herkennen van de mogelijke verschijningsvormen van aambeien kan helpen om de klachten te plaatsen en de schaamte enigszins te verminderen. Belangrijker nog is het besef dat zelfdiagnose beperkingen heeft en dat een bezoek aan de huisarts essentieel is bij twijfel, ernstige klachten of alarmsymptomen. Aambeien zijn vervelend, maar meestal goed te behandelen of onder controle te houden. Weten hoe ze eruit kunnen zien, is de eerste stap naar begrip en de juiste aanpak.